به گزارش خبرگزاری حبرآنلاین استان سمنان ،دکتر سعید کساییان، در نشست خبری با خبرنگاران با اشاره به سابقه اجرای طرح پزشک خانواده در کشور گفت: ایده اولیه پزشک خانواده به حدود سال ۱۳۵۰ بازمیگردد، اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار نظام شبکه بهداشت، ایران بر اساس الگوهای جهانی شبکه درمان، مسیر منسجمتری را در این حوزه آغاز کرد.
به گفته وی، از سال ۱۳۸۴ پزشک خانواده روستایی، عشایری و شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر بهطور کامل در ساختار وزارت بهداشت ادغام شد و از آن زمان تاکنون، تمامی مناطق روستایی و شهرهای کوچک کشور تحت پوشش این طرح قرار دارند.
او ادامه داد: بر اساس برنامههای توسعه، دولتها از اواخر دهه ۸۰ مکلف بودند پزشک خانواده شهری را نیز اجرایی کنند، اما این بخش تاکنون بهطور کامل محقق نشده است. تنها دو استان فارس و مازندران اجرای گستردهتری در این حوزه داشتهاند و در سالهای اخیر نیز اجرای محدود پزشک خانواده شهری بهصورت پایلوت در ۶۴ شهر کشور مطرح شده که در نهایت، فاز نخست آن تنها در پنج شهر شامل بابل، خدابنده، مراغه، آبقلا و قائنات آغاز شده است.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی سمنان با اشاره به اهمیت بالای این طرح در سطح ملی افزود: چندی پیش رئیسجمهور در سفر به خراسان جنوبی، بهطور جداگانه جلسهای اختصاصی برای پزشک خانواده در قائنات برگزار کرد که نشاندهنده حساسیت بالای این موضوع است.
دکتر کساییان هدف نخست طرح پزشک خانواده را پوشش کامل جمعیت دانست و گفت: در مناطق روستایی و شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر، تقریباً هیچ خانوادهای خارج از چتر خدمات سلامت نیست. نظام شبکه بهداشت این امکان را فراهم کرده که حتی در مناطق صعبالعبور، کویری یا کوهستانی، برای یک بیمار خاص یا حتی یک مورد بیماری واگیر مانند مالاریا یا هاری، چندین بار مراجعه انجام شود.
وی افزود: هاری بیماریای است که صددرصد کشنده است، اما به لطف همین شبکه مراقبتی، استان سمنان حدود ۱۵ سال است که فوت ناشی از هاری نداشته و در صورت نیاز، حتی تا پنج نوبت واکسن و طی مسافتهای طولانی برای بیمار انجام میشود.
او با تأکید بر اینکه مراقبتهای شهری هنوز به این سطح از انسجام نرسیده است، اظهار داشت: برخلاف تصور عمومی، در حال حاضر مراقبتهای سلامت در شهرها ضعیفتر از روستاهاست، زیرا شبکه پزشک خانواده شهری هنوز بهطور کامل شکل نگرفته است.
به گفته معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی سمنان، یکی دیگر از اهداف طرح پزشک خانواده، دستهبندی و ساماندهی خدمات سلامت است.
او توضیح داد: وزارت بهداشت برای سطح اول خدمات، بستههای مشخصی شامل حدود ۱۰۰ قلم آزمایش و نزدیک به ۴۰۰ قلم دارو تعریف کرده و در مراکز سلامت، تیمی متشکل از پزشک، مراقب سلامت، پرستار، ماما، کارشناس تغذیه، روانشناس، کارشناس بهداشت محیط و حرفهای و خدمات آزمایشگاهی فعالیت میکنند.
کساییان با اشاره به نظام ارجاع افزود: ارتباط میان سطح یک و سطح دو خدمات هنوز بهطور کامل بینقص نیست، اما در بسیاری از مناطق، بیمار پس از مراجعه به پزشک خانواده و در صورت نیاز به متخصص، از طریق سیستم ارجاع الکترونیک برای دریافت نوبت در بیمارستانهایی مانند کوثر سمنان اقدام میکند و بخش عمده این مسیر بهدرستی طی میشود، هرچند مشکلاتی مانند قطعی اینترنت همچنان وجود دارد.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان سمنان هدف سوم پزشک خانواده را کاهش پرداخت از جیب مردم عنوان کرد و گفت: طبق قانون برنامه، سهم پرداخت مستقیم مردم در حوزه سلامت باید به زیر ۳۰ درصد برسد، اما در حال حاضر این عدد در حدود ۵۰ درصد است.
او تأکید کرد تحقق این هدف نیازمند عدالت افقی و عمودی در نظام سلامت است؛ به این معنا که هم نوبتدهی و هم دسترسی به خدمات تخصصی باید بدون تبعیض و پارتیبازی انجام شود.
وی در ادامه با اشاره به عوامل مؤثر بر سلامت جامعه گفت: تنها ۲۰ درصد سلامت مردم به خدمات درمانی و بیمارستانی مربوط میشود و ۸۰ درصد آن به عواملی مانند آب سالم، هوا، خاک، حملونقل عمومی، اینترنت مناسب، وضعیت اقتصادی و شرایط اجتماعی بستگی دارد. فشار افکار عمومی برای توسعه تختهای بیمارستانی، بدون توجه به این عوامل، به گفته او گاهی منجر به تصمیمات نادرست میشود.
کساییان با اشاره به ارزیابی فناوری سلامت اظهار داشت: برخی تجهیزات پزشکی باید به ازای هر ۲۵۰ هزار نفر جمعیت یک دستگاه در اختیار باشد، اما در برخی شهرها به ازای هر ۲۰ هزار نفر یک دستگاه خریداری شده که این موضوع منجر به استفاده غیرضروری از خدمات تشخیصی و تحمیل هزینههای اضافی به مردم میشود.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی سمنان اعلام کرد: در حال حاضر حدود ۱۱۲ هزار نفر از جمعیت استان تحت پوشش پزشک خانواده روستایی هستند و برای این جمعیت، ۲۷۷ نیروی بهداشتی و درمانی فعالیت میکنند. در سطح استان ۷۴ خانه بهداشت و ۲۲ مرکز خدمات جامع سلامت روستایی فعال است.
به گفته وی، بیشترین جمعیت روستایی و شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر مربوط به شهرستان گرمسار با حدود ۳۷ هزار نفر است و پس از آن دامغان با ۲۰ هزار نفر و مهدیشهر و سرخه با حدود ۱۶ هزار نفر قرار دارند. کمترین جمعیت روستایی نیز مربوط به شهرستان سمنان است که حدود ۸ هزار نفر را شامل میشود.
او افزود: این خدمات با حدود ۷۰ درصد ظرفیت نیروی انسانی در حال ارائه است و با وجود محدودیتها، شاخصهای بهداشتی قابل قبولی در استان ثبت شده است.
کساییان یکی از مشکلات پزشک خانواده را اختلاف درآمدها در نظام سلامت دانست و گفت: اجرای این طرح به معنای توزیع عادلانهتر درآمدهاست؛ موضوعی که برای برخی پزشکان با درآمدهای بسیار بالا، کاهش درآمد را به دنبال دارد، اما در مقابل، موجب بهبود وضعیت پزشکان جوان، مراقبان سلامت و نیروهای تازهکار میشود که در حال حاضر دریافتی بسیار پایینی دارند.
او با اشاره به تأخیرهای مکرر در اجرای پزشک خانواده شهری افزود: این طرح معمولاً در سالهای ابتدایی نیازمند سرمایهگذاری و صبر است و متأسفانه هر بار که اجرای آن آغاز شده، کشور با بحرانهای اقتصادی یا سیاسی مواجه شده و روند کار متوقف مانده است.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی سمنان اعلام کرد: بر اساس برنامهریزیهای انجامشده، احتمالاً طی چهار ماه آینده، طرح پزشک خانواده شهری بهصورت پایلوت در یکی از شهرهای تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی سمنان آغاز خواهد شد و از رسانهها خواست با اطلاعرسانی صحیح، مردم را نسبت به مزایا و چالشهای این طرح آگاه کنند.
وی با اشاره به موضوع آلودگی هوا و نقش دستگاههای مختلف در این زمینه، ادامه داد: متولی اصلی آلودگی هوا سازمان حفاظت محیط زیست است و دانشگاه علوم پزشکی وظیفه پایش سلامت و اعلام هشدارها را بر عهده دارد.
وی گفت: هر زمان شاخص آلودگی از حد مجاز عبور کند، موضوع به دستگاههای مرتبط اعلام و از طریق مدیریت بحران و دستگاههای مسوول پیگیری میشود.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی سمنان با اشاره به پیشگیری و کنترل عوامل اجتماعی موثر بر ارتقای سلامت، خواستار تقویت نظارتها در مرحله صدور مجوز صنایع و توجه جدیتر به ارزیابیهای سلامتمحور شدند.
کساییان با اشاره به ضرورت همراهی رسانهها برای آگاهسازی مردم نسبت به اهداف و مزایای طرح پزشک خانواده و موفقیت در اجرای این طرح، تاکید کرد: بدون مطالبهگری آگاهانه و همراهی رسانهها، اجرای طرحهای بزرگ و اصلاحات ساختاری در حوزه سلامت به نتیجه نخواهد رسید.
