مغز انسان در چهار مقطع کلیدی عمر، بازسازمان‌دهی می‌شود

گروهی از پژوهشگران دانشگاه کمبریج در مطالعه‌ای تازه نشان داده‌اند که مغز انسان در دوره‌های مختلف زندگی به‌صورت مرحله‌ای دگرگون می‌شود و در چهار سن کلیدی یعنی حدود ۹، ۳۲، ۶۶ و ۸۳ سالگی، بازسازمان‌دهی شبکه‌های عصبی رخ می‌دهد.

به گزارش سیلاد و به نقل از سایت  HealthDay، بر اساس این مطالعه که نتایج آن در نشریه علمی Nature Communications منتشر شده، رشد مغز مسیر خطی ندارد، بلکه شامل «عصرهای» متمایزی است که در هر کدام از آنها پیوندهای داخلی مغز به‌شیوه‌ای منحصر‌به‌فرد بازتنظیم می‌شوند.

الکسا موزلی، پژوهشگر پسادکترا در دانشگاه کمبریج و نویسنده اصلی این تحقیق، در گفت‌وگو با شبکه NBC نیوز گفت: «درک این که مغز در مقاطع خاصی از عمر به‌طور نوسانی تغییر می‌کند، گامی مهم در شناخت الگوهای تحول مغزی است.»

برای انجام این بررسی، حدود ۳۸۰۰ ام‌آر‌آی از نوزادان تا بزرگسالان ۹۰ ساله تحلیل شد. این تصاویر نشان دادند که از تولد تا نه‌سالگی، ماده خاکستری و سفید مغز به‌سرعت رشد می‌کند. میان ۹ تا ۳۲ سالگی، مغز وارد مرحله‌ای طولانی از بازاتصال شبکه‌های عصبی می‌شود و سرعت تبادل داده میان بخش‌های مختلف افزایش می‌یابد؛ دوره‌ای که هم‌زمان با بروز نخستین نشانه‌های بسیاری از اختلالات روانی است.

در بازه ۳۲ تا ۶۶ سالگی، مغز به‌طور نسبی به ثبات می‌رسد و تغییرات آن کندتر می‌شود؛ اما پس از حدود ۶۶ سالگی، نواحی مغزی عملکردی مستقل‌تر پیدا می‌کنند. پس از ۸۳ سالگی، اتصال میان نواحی مختلف مغز سریع‌تر کاهش می‌یابد.
 

موزلی در ادامه تأکید کرد: «مرحله دوم زندگی، یعنی بین ۹ تا ۳۲ سالگی، از نظر شکل‌گیری یا آسیب‌پذیری ذهن نسبت به اختلالات روانی نقش پررنگی دارد.» بااین‌حال، برخی از کارشناسان، از جمله ریک بتزل از دانشگاه مینه‌سوتا، نسبت به نتایج این پژوهش با احتیاط واکنش نشان داده‌اند و معتقدند داده‌های ترکیبی از منابع متفاوت ممکن است دچار سوگیری شود.

به گفته بتزل، ایده وجود نقاط عطف مشخص در طول عمر برای بازآرایی مغز «هیجان‌انگیز» است، اما برای تأیید قطعی آن باید تحقیقات درازمدت‌تری بر یک گروه ثابت از افراد انجام شود.