به گزارش سیلاد، ابر پَرسان یا سیروس (Cirrus) همان همان رشتههای نازک و ظریفی که مثل قلمموی یک نقاش در آسمان کشیده شدهاند. در طول روز سفید و روشناند و هنگام طلوع و غروب خورشید به رنگهای زیبایی درمیآیند. این ابرهای نازک چگونه شکل میگیرند؟
پژوهشی تازه نشان میدهد که بخشی از ابرهای سیروس، در واقع توسط طوفانهایی در سوی دیگر کره زمین «کاشته» یا ایجاد میشوند. طوفانهایی که هزاران کیلومتر با ما فاصله دارند.
پژوهشگران با استفاده از یک روش جدید تحلیل دادههای ماهوارهای توانستند متوجه شوند که ابرهای سیروسِ درجا «In-situ» درست پس از وقوع طوفانهای بزرگ در سوی دیگر زمین ظاهر میشوند.
دانشمندان در مقالهای که در ژورنال AGU Advances منتشر شده، توضیح میدهند که این طوفانها امواج عظیم جوی تولید میکنند. موجهایی که از عرض خط استوا عبور میکنند و دمای لایههای بالای جو را تغییر میدهند. همین تغییر دمایی باعث میشود ابرهای سیروسِ درجا در ارتفاعات بالا شکل بگیرند.
ابرهای سپید زیبا، نتیجه طوفانهای دوردست
به بیان ساده وقتی یک طوفان بزرگ رخ میدهد، امواج بزرگ جوی ایجاد میکند. این امواج میتوانند با عبور از عرضهای جغرافیایی مختلف و گذر از استوا، به لایههای بالای جو برسند. تغییرات دما و فشار در آن لایه باعث میشود بخار آب یا رطوبت آن بالا یخ بزند و ابرهای نازک تشکیل شود.
پژوهش جدید با تحلیل دادههای ماهوارهای و «ردگیری معکوس» (back-trajectory) ذرات و امواج، موفق شد ارتباط این ابرها با طوفانهای دوردست را نشان دهند.
چرا این کشف مهم است؟
۱. بازنگری در درک ما از آسمان
تا پیش از این، کار پیشبینی ابرها با این فرض بود که ابر پرسان عمدتاً محلی شکل میگیرد. اما حالا معلوم شده که اتفاقات جوی در یک گوشه دنیا میتواند در گوشهای دیگر تغییراتی ایجاد کند. یعنی آنچه بالای سر ماست، ممکن است نتیجه اتفاقی باشد که هزاران کیلومتر دورتر افتاده است.
۲. تأثیر بر مدلهای اقلیمی و آبوهوا
ابرهای پرسان نقش مهمی در تعادل انرژی زمین دارند. آنها نور خورشید را عبور میدهند، ولی گرمای تابیدهشده از سطح زمین را تا حدی به دام میاندازند. اگر تعداد یا توزیع این ابرها بسته به الگوهای طوفان در جهان تغییر کند، تأثیر آن بر گرمایش یا سرمایش زمین نیز ممکن است متفاوت باشد. بنابراین مدلهای اقلیمی باید بازبینی شوند.
۳. پیچیدگی بیشتر پیشبینی هواشناسی
پیشبینی اینکه در یک منطقه آسمان صاف باشد یا ابری مخصوصاً با ابرهای پرسان دیگر فقط به شرایط محلی بستگی ندارد. طوفان در نیمکره دیگر ممکن است بر آسمان منطقه ما تأثیر بگذارد. این یعنی پیشبینیهای جوی پیچیدهتر است و نیاز به دادههای جهانی دقیقتری دارد.
کشف جدید نشان میدهد آسمان بهویژه آن ابرهای نازک و بلند برخلاف تصور قدیمی، ممکن است نتیجه زنجیرهای از اتفاقات در نقاطی بسیار دور باشد. ابرهای پرسان نه فقط محصول شرایط محلی، بلکه بازتابی از جوی بزرگتر، جهانیتر و دوردست هستند.
این یافته الهامبخش بازنگری در علم اقلیم، مدلهای پیشبینی آبوهوا و نگاه ما به آسمان است. هر بار که به آن رشتههای سفید مویمانند نگاه میکنیم، شاید طوفانی بزرگ در دوردست رخ داده باشد.
۵۸۵۸
