خبرگزاری سیلاد، خوزستان – آبادان؛ ارزیابی عملکرد مناطق آزاد کشور نشان میدهد که مسیر توسعه در این مناطق یکدست نبوده است.
کیش جهش کرد، اروند متوقف ماند؛ مسئله کجاست؟
«خلیل جنامی»، عضو انجمن مدیریت ایران و دکترای کارآفرینی، در گفتوگوی تحلیلی با سیلاد تاکید میکند که مناطق آزاد با هدف کاهش بروکراسی، جذب سرمایه و افزایش رضایتمندی عمومی شکل گرفتند، اما در عمل همه آنها به این اهداف نرسیدهاند.
جنامی، دلایل این فاصله را در این گفت و گو تشریح میکند:
مناطق آزاد کشور با چه هدفی شکل گرفتند و چرا امروز عملکرد آنها متفاوت ارزیابی میشود؟
در سالهای اخیر، مناطق آزاد کشور بهعنوان موتورهای محرک توسعه اقتصادی، تسهیل تجارت و جذب سرمایهگذاری معرفی شدهاند.
فلسفه وجودی این مناطق، کاهش بروکراسی، ایجاد مزیت رقابتی و افزایش رضایتمندی عمومی بوده است.
با این حال، تجربه نشان میدهد که همه مناطق آزاد به یک اندازه در تحقق این اهداف موفق نبودهاند.
منطقه آزاد کیش در سال ۱۴۰۲ چه شاخصهایی را ثبت کرد که آن را متمایز ساخت؟
عملکرد منطقه آزاد کیش در سال ۱۴۰۲ از نظر شاخصهای اقتصادی و رضایتمندی عمومی قابل توجه بود.
این منطقه موفق شد رشد ۳۰۰ درصدی سرمایهگذاری داخلی را ثبت کند و حدود ۱۵۰ میلیون یورو سرمایهگذاری خارجی جذب کند.
همچنین تراز تجاری کیش با افزایش ۲۰ میلیون دلاری به صادرات ۱۹۰ میلیون دلاری کالا و خدمات رسید.
در حوزه اجتماعی و گردشگری نیز، رضایت ۹۳ درصدی گردشگران از امنیت و نظم جزیره و رضایت ۷۳ درصدی از کیفیت برنامههای تفریحی نشاندهنده خروجی ملموس این سیاستهاست.
نکته مهمتر، شکلگیری همافزایی واقعی میان دولت و بخش خصوصی و تکمیل زیرساختها با تمرکز بر اصلاح حکمرانی اقتصادی و تسهیل فرآیندهاست.
چرا منطقه آزاد اروند نتوانسته به سطح مشابهی از رضایتمندی برسد؟
منطقه آزاد اروند با وجود برخورداری از مدیریتی توانمند همچون دکتر خانزادی و سابقه مدیریتی قابل احترام ایشان، نتوانسته رضایتمندی مشابهی را در حوزههای اقتصادی، سرمایهگذاری و گمرکی ایجاد کند.
این مسئله دلایل متعددی دارد که باید بهصورت مستند به آنها پرداخت.
نخستین چالش اروند را در چه میدانید؟
یکی از مهمترین عوامل؛ ضعف در انسجام مدیریتی و حواشی اطراف مدیرعامل است.
حضور افراد تنگنظر و حاشیهساز در اطراف مدیریت، موجب اختلال در تصمیمگیریهای کلان و کاهش اعتماد عمومی شده است.
از سوی دیگر، تمرکز برخی جریانها بر منافع شخصی و سیاسی به جای توسعه منطقهای، باعث کندی در اجرای پروژهها و فرسایش سرمایه اجتماعی شده است.
نقش ساختار گمرکی و بروکراسی را چگونه ارزیابی میکنید؟
عدم اصلاح ساختار گمرکی و تداوم بروکراسی پیچیده، یکی دیگر از چالشهای جدی منطقه آزاد اروند است.
فرآیندهای گمرکی همچنان با موانع اداری، تأخیرهای غیرضروری و نبود شفافیت کافی مواجهاند.
نبود سامانههای هوشمند و تسهیلگر باعث شده انگیزه سرمایهگذاران داخلی و خارجی کاهش پیدا کند، در حالی که مناطق آزاد باید در خط مقدم تسهیل تجارت باشند، نه بازتولید بروکراسی.
زیرساختها چه نقشی در این وضعیت دارند؟
برخلاف منطقه آزاد کیش، اروند هنوز از زیرساختهای کامل لجستیکی، حملونقل و خدمات پشتیبان سرمایهگذاری برخوردار نیست. این ضعف زیرساختی، هزینه فعالیت اقتصادی را افزایش میدهد و ریسک سرمایهگذاری را بالا میبرد.
از سوی دیگر، نبود مشوقهای مالی و حقوقی مؤثر برای سرمایهگذاران، عملاً مانع جذب سرمایههای جدید شده است.
درباره ظرفیتهای فرهنگی و گردشگری اروند چه نظری دارید؟
منطقه آزاد اروند، بهویژه آبادان و خرمشهر، از ظرفیتهای تاریخی، فرهنگی و طبیعی ارزشمندی برخوردار است؛ اما متأسفانه برنامهریزی منسجمی برای توسعه گردشگری صورت نگرفته است.
نبود برندینگ منطقهای و تبلیغات مؤثر باعث شده اروند در سطح ملی و بینالمللی ناشناخته بماند و این ظرفیتها به فرصت اقتصادی تبدیل نشوند.
برای ارتقای رضایتمندی عمومی در اروند چه اقداماتی ضروری است؟
برای ارتقای رضایتمندی عمومی در منطقه آزاد اروند، چند اقدام همزمان ضروری است:
نخست، پاکسازی حواشی مدیریتی و تقویت یک تیم حرفهای، همدل و توسعهمحور.
دوم، اصلاح فوری ساختار گمرکی و تسهیل فرآیندهای اداری با استفاده از ابزارهای هوشمند.
سوم، سرمایهگذاری هدفمند در زیرساختهای کلیدی و طراحی مشوقهای اقتصادی مؤثر.
و چهارم، برندسازی منطقهای و بهرهبرداری واقعی از ظرفیتهای گردشگری و فرهنگی.
جمعبندی نهایی شما چیست؟
با اجرای این اقدامات، منطقه آزاد اروند میتواند به جایگاهی شایسته در توسعه ملی دست یابد و رضایتمندی عمومی را به سطحی مطلوب ارتقا دهد.
اروند همچنان ظرفیت جهش دارد، به شرط آنکه از حواشی عبور کرده و به مسیر تصمیمگیری توسعهمحور بازگردد.
48
