الهه جعفرزاده: در پی تصمیم دولت مبنی بر حذف سهمیه یارانهای بنزین برای خودروهای پلاک صفر، وارداتی، مناطق آزاد و خودروهای دولتی از نیمه آذر ۱۴۰۴، موجی از نقدها و نگرانیها در میان کارشناسان محیطزیست شکل گرفته است. این سیاست که در ظاهر با هدف مدیریت مصرف سوخت و تحقق عدالت در توزیع یارانه اتخاذ شده، به باور بسیاری از متخصصان میتواند پیامدهای ناخواستهای برای کیفیت هوای کلانشهرها داشته باشد.
وحید نوروزی، دکترای مدیریت محیطزیست و نماینده سابق شهردار تهران در کمیته کاهش آلودگی هوا، در گفتوگو با سیلاد این تصمیم را «پاداش به آلایندهها» توصیف کرده و نسبت به اثرات آن بر سلامت عمومی هشدار داده است. او تأکید میکند که این سیاست عملاً به نگهداری خودروهای فرسوده و آلاینده پاداش میدهد؛ خودروهایی که بیشترین بحران آلودگی هوا را در تهران رقم میزنند.
نوروزی توضیح میدهد: «اینکه خودروهای قدیمی همچنان سهمیه یارانهای دریافت کنند اما خودروهای نوپلاک از آن محروم شوند، نوعی تشویق اقتصادی برای نگهداشتن خودروهای آلاینده ایجاد میکند؛ آنهم در شهری مانند تهران که بیشترین بحران آلودگی هوا را تجربه میکند. چنین جهتگیری نه تنها با روح قانون هوای پاک در تضاد است، بلکه اصول بدیهی سیاستگذاری محیطزیستی را نیز نقض میکند.»
متن کامل گفتوگو را در این لینک بخوانید.
این کارشناس محیطزیست با اشاره به مطالعات موجود میگوید: «یک خودروی فرسوده میتواند ۱۰ تا ۳۰ برابر بیش از یک خودروی استاندارد جدید آلاینده تولید کند. هرچند این خودروها سهم اندکی از کل ناوگان دارند، اما در برخی برآوردها حدود نیمی از آلودگی ناشی از خودروها در تهران به همین ناوگان فرسوده نسبت داده میشود.»
او با اشاره به سهم ۷۰ درصدی وسایل نقلیه در آلودگی تهران، تأکید میکند که خودروهای فرسوده موتور اصلی تولید آلایندههایی چون CO، NOx، HC و ذرات معلق PM۲.۵ هستند؛ آلایندههایی که مستقیماً با بیماریهای قلبی، تنفسی و مرگومیر زودرس مرتبطاند.
نوروزی هشدار میدهد: «وقتی یک خودروی فرسوده دهها برابر یک خودروی استاندارد آلودگی تولید میکند، حضور هزاران دستگاه از این خودروها در سطح شهر به معنای تثبیت روزهای ناسالم و کاهش محسوس کیفیت زندگی است.»
و نماینده سابق شهردار تهران در کمیته کاهش آلودگی هوا، راهکارهای جایگزین را نیز مطرح میکند: «در سیاستگذاری بنزین، معیار باید آلایندگی باشد نه سال ساخت. بهتر است سهمیه سوخت بهصورت هوشمند و مشروط تخصیص یابد؛ از طریق:
۱. مشروط شدن سهمیه بنزین به استاندارد آلایندگی و معاینه فنی معتبر
۲. ایجاد مشوقهای جدی برای اسقاط خودروهای فرسوده
۳. اعطای امتیاز سوخت یا یارانه تشویقی به خودروهای کممصرف و پاکتر
۴. همراهسازی اصلاح قیمتگذاری سوخت با تقویت حملونقل عمومی بهعنوان ستون فقرات جابهجایی در پایتخت.»
او تأکید میکند که سیاستهای انرژی اگر با نگاه محیطزیستی طراحی نشوند، اثرات ناخواسته و بلندمدتی بهجا میگذارند که هزینه آن را مردم با سلامت خود میپردازند.
۴۷۲۳۲
