به گزارش خبرگزاری سیلاد از لرستان ، شانزدهمین دوره جشنواره ملی داستاننویسی رضوی در لرستان، فرصتی تازه برای بازخوانی ادبیات دینی و آیینی در پیوند با فرهنگهای بومی ایران فراهم کرده است. این جشنواره طی سالهای اخیر توانسته از یک برنامه صرفاً فرهنگی فراتر رود و امروز به جریانی پایدار در ادبیات دینی تبدیل شود و نگاه نویسندگان و پژوهشگران بسیاری را به خود جلب کند.
در این رابطه با سیدمصطفی جهانبخت نویسنده، مترجم و پژوهشگر لرستانی، گفتگویی انجام دادهایم که در آن او از تجربههای شخصی، ارزیابیها و پیشنهادهای خود درباره جایگاه جشنواره رضوی در ادبیات معاصر سخن میگوید.
جهانبخت با بیان اینکه جشنواره رضوی در قیاس با دیگر رویدادهای ادبی، توانسته از سطح مناسبتمحور فراتر رفته و به جریانی نسبتاً پایدار در ادبیات دینی تبدیل شود، افزود:ک تمرکز بر سیره، اندیشه و زیست فرهنگی امام رضا(ع)، به ادبیات دینی عمقی روایی داده و آنرا از تکرار کلیشههای صرفاً مدحی دور کرده است. این جشنواره کمک کرده ادبیات دینی به حوزه تجربه زیسته، روایت اجتماعی و تأمل انسانی نزدیکتر شود.
این نویسنده لرستانی بیان کرد: حقیقتاً وقتی برای این مصاحبه تعدادی از آثار سالهای قبل این جشنواره را خواندم؛ در حالیکه برخی جشنوارههای موضوعی گرفتار زبان خطابی یا پیامزدگیاند، این داستانها با روایت و شخصیتپردازی داستانی خوبی که داشتند بسیار جدی و تحسینبرانگیز بودند.
وی با اشاره به اینکه در لرستان که دارای سرمایه غنی روایت شفاهی، آیینهای بومی و زبان محلی است، جشنواره رضوی فرصتی برای بازخوانی هویت مذهبی در پیوند با فرهنگ بومی فراهم میکند، افزود: حضور نویسندگان مناطق مختلف باعث خواهد شد تجربههای زیستی متنوعتری وارد ادبیات استان شود.
جهانبخت با بیان اینکه جشنواره رضوی در جذب نسل جوان بسیار موفق بوده، افزود: البته هر جشنوارهای که به تجربههای شخصی، مسائل معاصر و فرمهای نو اجازه بروز داده، استقبال جوانان از آن بیشتر بوده است.
نویسنده کتاب «مهستی گنجوی تصویرگر کلمات» با اشاره به وجود پیوند بالقوه میان ادبیات محلی و ادبیات رضوی افزود: این پیوند اما هنوز به جریان تبدیل نشده است، روایتهای محلی با ظرفیتهای اسطورهای، عاطفی و زبانی خود میتوانند حامل مفاهیم رضوی باشند؛ به شرط آنکه نگاه محلی صرف کنار گذاشته شود و روایت بومی در خدمت داستان قرار گیرد، نه بالعکس.
این مترجم لرستانی با بیان اینکه مفاهیم مرتبط با امام رضا(ع) نباید به داستان تحمیل شود، افزود: باید این مفاهیم در تار و پود روایت تنیده باشد. صداقت عاطفی، پرهیز از شعار و توجه به انسان معاصر، عناصر یک داستان رضوی موفق هستند.
جهانبخت افزود: پیام معنوی باید از دل موقعیت و کنش شخصیتها استخراج شود، نه از طریق توضیح مستقیم. هنر روایت، بهترین واسطه انتقال معناست و هرجا روایت تضعیف شود، پیام نیز اثرگذاری خود را از دست میدهد.
وی با بیان اینکه زبان و سبک بومی میتواند از مزیتهای رقابتی آثار رضوی باشد، افزود: این موضوع باید بهصورت هوشمندانه و محدود استفاده شود. کاربرد واژگان، لحن و فضاهای بومی میتواند به اصالت و تمایز اثر بیفزاید، مشروط بر آنکه به فهمپذیری مخاطبان و همچنین به انسجام متن لطمه نزند.
جهانبخت از جمله نقاط قوت جشنواره رضوی را تداوم، گستره جغرافیایی و توجه به ادبیات داستانی عنوان کرد و افزود: در مقابل، ضعفهایی مانند تکرار داوران، محافظهکاری در انتخاب آثار برگزیده و بهخصوص کمرنگ بودن نقد پس از جشنواره نیز قابل ذکر است.
این نویسنده لرستانی درباره پیشنهادهای خود برای ارتقای سطح برگزاری جشنواره نیز گفت: انتشار نقدهای تخصصی بر آثار برگزیده و حمایت از چاپ و توزیع آثار به همراه نقد آنها در یک مجموعه مشترک میتواند سطح جشنواره را ارتقا دهد و انگیزه مضاعفی برای نویسندگان جوان باشد تا در دورههای بعدی با توان بیشتری دست به قلم برده و آثار بهتری ارائه دهند.
وی ادامه داد: اگر جشنواره رضوی بتواند خود را با تحولات ادبی و اجتماعی هماهنگ کند، آینده روشنی در انتظار آن است. ظرفیت آن را دارد که از ادبیات مناسبتی عبور کرده و به بخشی از ادبیات جدی معاصر تبدیل شود.
جهانبخت همچنین درباره توصیه خود به نویسندگان جوانی که قصد دارند در حوزه داستاننویسی رضوی فعالیت کنند گفت: بیش از اینکه به نوشتن یک «موضوع» فکر کنند، به فکر نوشتن یک «داستان» باشند. از تجربه زیسته خود برای داستاننویسی غافل نشوند. از آزمون زبان و فرم نترسند. ادبیات رضوی زمانی ماندگار میشود که صادقانه، خلاقانه و انسانی نوشته شود، نه صرفاً برای شرکت در جشنواره.
