به گزارش سیلاد، در دامنه‌های ساکت آتشفشان رانو راراکو، جایی که سکوت با صدای باد در میان سنگ‌ها درهم می‌آمیزد، ده‌ها مجسمه عظیم موآی نیمه‌کاره در خاک فرو رفته‌اند. چهره‌هایی ثابت و سنگین که گویی از قرن‌ها پیش به چیزی خیره مانده‌اند.
پژوهشی تازه این آرامش تاریخی را برهم زده است. این مجسمه‌ها واقعاً حرکت می‌کردند یا بهتر است بگوییم، «به‌نظر می‌رسید» که حرکت می‌کنند.
یافته‌های تازه نشان می‌دهد که ساکنان ایستر، مجسمه‌های چندین‌تُنی را نه روی الوارها، بلکه با حرکت نوسانی و کنترل‌شده جابه‌جا می‌کرده‌اند. حرکتی که شاهدان اولیه اروپایی آن را «راه رفتن» مجسمه‌ها توصیف کرده بودند. تکنیکی که طناب و فیزیک را با مهارتی دقیق ترکیب می‌کرد. به شکلی که بیننده احساس می‌کرد سنگ عظیم، خودش قدم برمی‌دارد.
در کنار این، وجود کارگاه‌های متعدد که هرکدام سبک سنگ‌تراشی خود را داشته‌اند، پرسش دیگری را به داستان اضافه می‌کند. چه کسانی این اجسام عظیم را می‌ساختند، و چه کسانی آن‌ها را به حرکت درمی‌آوردند؟
کارگاه‌هایی که در سکوت کار می‌کردند
مدلی سه‌بعدی که با بیش از ۱۱ هزار تصویر ساخته شده، نشان می‌دهد در رانو راراکو نه یک معدن بزرگ و یک سیستم تولید مرکزی، بلکه ده‌ها ناحیه کوچک و مستقل وجود داشته است. هر کارگاه، با امضای خاص خود برای شیب ابروها، زاویه فک، و خطوط گونه مجسمه‌ای را خلق می‌کرد. گویی هر گروه سنگ‌تراش، شخصیت خود را در چهره سنگ حک کرده است.
اما نکته مهم‌تر این است که هرکدام از این مجسمه‌ها، پس از تکمیل، باید مسیر سنگلاخی و شیبدار جزیره را طی می‌کردند تا به محل استقرار خود برسند. همین مسیر که سال‌ها ذهن پژوهشگران را به خود مشغول کرده است.
مهندسی یا جادو؟
برای نخستین اروپاییانی که وارد جزیره شدند،دیدن مجسمه‌های عظیم در میانه جزیره، دور از معادن سنگ بسیار باورنکردنی بود. چگونه چنین چیزی ممکن بود؟
پژوهش تازه نشان می‌دهد که پاسخ نه در نیروی کار عظیم یا دستگاه‌های پیچیده، بلکه در مهارت‌های کوچک قبایل نهفته است. گروه‌های کوچک می‌توانستند با هماهنگی دقیق، مجسمه را با حرکات نوسانی کنترل شده، جابه‌جا کنند. حرکتی که از دور شبیه «قدم برداشتن» بود.
از این جاست که اسطوره متولد می‌شود. اسطوره‌ای که حالا، پس از سال‌ها، با علم پیوند خورده است. کارگاه‌های مستقل نشان می‌دهد که نیاز به یک نیرویی عظیم وجود نداشته و تکنیک انتقال نوسانی نشان می‌دهد که نیروی کار لازم کمتر از چیزی بوده که پیش‌تر تصور می‌شد.
در این روایت جدید، مجسمه‌ها نه نشانه فروپاشی، بلکه سندی از چابکی و توانایی انسان برای حل مسئله در شرایط کمبود منابع است.
۵۸۵۸
