تینا مزدکی_از بستر تمدنهای نخستین تا نیروگاههای عظیم برقآبی امروز، رودخانههای بزرگ جهان همواره اقتصاد و فرهنگ جوامع را شکل دادهاند. نام برخی رودها همچون آمازون را بارها شنیدهایم، رودخانهای که دربارهی طول واقعی آن اختلافنظر وجود دارد؛ برخی اندازهگیریها طول آن را ۶٬۹۹۲ کیلومتر اعلام کردهاند که اندکی از نیل بیشتر است. با این حال، «یانگتسه» در چین با طول ۶٬۳۰۰ کیلومتر، طولانیترین رودخانهای است که بهطور کامل در یک کشور جریان دارد.
این اینفوگرافیک، ۱۵ رودخانهی بلند کرهی زمین را مقایسه میکند و نشان میدهد هرکدام چه مسافتی را طی کرده و از چند کشور عبور میکنند. منبع دادهها «دایرةالمعارف بریتانیکا» است که طول رودخانهها را بر حسب مایل و کیلومتر گزارش کرده است.
دههها بود که رود نیل با طول ۶٬۶۵۰ کیلومتر، از ارتفاعات اوگاندا تا دلتای مدیترانه در مصر، عنوان «طولانیترین رود جهان» را در اختیار داشت. اما بررسیهای جدید در برزیل و پرو نشان میدهد که آمازون اگر از سرچشمههای دوردست آپوریمک در کوههای آند اندازهگیری شود، میتواند تا ۶٬۹۹۲ کیلومتر امتداد داشته باشد. اختلاف این دادهها از پوشش متراکم جنگلهای بارانی و تغییرات فصلی مسیر رودخانه ناشی میشود که اندازهگیری دقیق را دشوار میسازد. صرفنظر از اینکه کدامیک صدرنشین باشد، هر دو رودخانه در اهمیت فرهنگی و تنوع زیستی، همتایی ندارند.
پنج رود از میان ۱۵ رود بلند دنیا تنها در قلمرو یک کشور جریان دارند: «یانگتسه» و «هوانگهه» در چین، «میسیسیپی» در ایالات متحده، و «لِنا» و «ولگا» در روسیه. هرچند جریان داخلی میتواند سیاستهای مدیریت آب را سادهتر کند، اما تمام خطرات زیستمحیطی را نیز در همان کشور متمرکز میسازد. حوضهی آبریز میسیسیپی شامل بخشهایی از دو استان کانادایی نیز هست، بنابراین بارانی که در برخی مناطق کانادا میبارد، در نهایت از طریق شاخهها به رود میسیسیپی میپیوندد.
آسیا، میزبان نیمی از رودخانههای بلند جهان
آسیا با هفت رودخانه در این فهرست، جایگاه نخست را دارد که نشانه از وسعت قاره و سرچشمههای مرتفع آن در رشتهکوههای عظیم آن است. آمریکای جنوبی با دو رود بزرگ آمازون و پارانا در رتبهی بعد قرار دارد؛ دو شریان حیاتی که برای تجارت منطقهای اهمیت راهبردی دارند.
در آفریقا، نیل و نیجر تضادهای اقلیمی شمال و جنوب قاره را بازتاب میدهند، در حالی که «ولگا» بهعنوان تنها نمایندهی اروپا، هنوز نقشی کلیدی در تاریخ و حملونقل روسیه دارد. قارههای استرالیا و جنوبگان در این فهرست حضور ندارند، زیرا رودخانههای آنها کوتاهتر و اغلب فصلیاند و به حدود ۳٬۲۰۰ کیلومتر نمیرسند.
جدول ۱۵ رودخانهی بلند جهان
| رتبه | رودخانه | کشورها | طول (مایل) | طول (کیلومتر) |
|---|---|---|---|---|
| ۱ | نیل | اوگاندا، سودان جنوبی، سودان، مصر | ۴,۱۳۲ | ۶,۶۵۰ |
| ۲ | آمازون–اوکایالی–آپوریمک | پرو، کلمبیا، برزیل | ۴,۰۰۰ | ۶,۴۰۰ |
| ۳ | یانگتسه | چین | ۳,۹۱۵ | ۶,۳۰۰ |
| ۴ | میسیسیپی–میسوری–رد راک | ایالات متحده | ۳,۷۱۰ | ۵,۹۷۱ |
| ۵ | یِنیسِی–بایکال–سلِنگا | مغولستان، روسیه | ۳,۴۴۲ | ۵,۵۴۰ |
| ۶ | هوانگهه (زرد) | چین | ۳,۳۹۵ | ۵,۴۶۴ |
| ۷ | اُب–ایرتیش | چین، قزاقستان، روسیه | ۳,۳۶۲ | ۵,۴۱۰ |
| ۸ | پارانا | برزیل، پاراگوئه، آرژانتین | ۳,۰۳۲ | ۴,۸۸۰ |
| ۹ | کنگو | جمهوری دموکراتیک کنگو، جمهوری کنگو، آنگولا | ۲,۹۰۰ | ۴,۷۰۰ |
| ۱۰ | آمور–آرگون | مغولستان، چین، روسیه | ۲,۷۶۱ | ۴,۴۴۴ |
| ۱۱ | لنا | روسیه | ۲,۷۳۴ | ۴,۴۰۰ |
| ۱۲ | مکونگ | چین، میانمار، لائوس، تایلند، کامبوج، ویتنام | ۲,۷۰۰ | ۴,۳۵۰ |
| ۱۳ | مکنزی–اسلیو–پیس | کانادا | ۲,۶۳۵ | ۴,۲۴۱ |
| ۱۴ | نیجر | گینه، مالی، نیجر، بنین، نیجریه | ۲,۶۰۰ | ۴,۲۰۰ |
| ۱۵ | ولگا | روسیه | ۲,۱۹۳ | ۳,۵۳۰ |
منبع: visualcapitalist
۵۸۳۲۳
