برمی‌گردیم به بیش از ۱۰ سال پیش در فروردین ۱۳۹۳ در زمانی‌که افزایش قیمت بنزین مصوب شده بود که تمامی جایگاههای سوخت در کشور به‌دلیل اینکه امکان نمایش بیش از ۹۹۹ هزار ریال را نداشتند، نمایشگرهای خود را تغییر دهند. روز یک اردیبهشت ماه آن سال مقاله‌ای در روزنامه هفت صبح به چاپ رسید که با یک پیشنهاد به موقع و تصمیم‌گیری هوشمندانه دولت با یک تغییر کوچک ولی موثر، منابع زیادی صرفه جویی شد. در آن مقاله بیان شده بود که با تغییر واحد پول از ریال به تومان در جایگاههای عرضه سوخت مساله محاسبه قیمت سوخت حل شد.
اکنون بعد از گذشت ده سال دوباره این موضوع خبرساز شده است. «تعویض نمایشگرهای پمپهای عرضه سوخت» که اخیرا دستورالعمل آن صادر می‌شود و البته حدود یک سال و اندی پیش در دستور کار شرکت پخش فرآورده‌های نفتی قرار گرفته است. موضوع از این قرار است که افزایش قیمت بنزین جدی شده و مقدمات آن باید در جایگاهها مهیا شود. ولی دوباره همان مشکل و همان مساله به دلیل عدم کفایت ظرفیت نمایشگرهای پمپهای عرضه سوخت. در حال حاضر نمایشگرهای ۶ رقمی هستند و با افزایش قیمت سوخت می‌بایست دو رقم به نمایشگرهای موجود اضافه شود و گنجایش نمایشگرها هشت رقم شود.
از طرفی پمپهای موجود در کشور ۹۰ درصد از نوع ساخت داخل به دور از فناوری‌های روز دنیا هستند. علی‌الخصوص در (بخش نمایشگر و نرم‌افزار و سی پی یو و مادربرد) که تعویض آن در سطح کشور چالش‌هایی را ایجاد خواهد کرد و به احتمال زیاد اکثر پمپ‌ها با نمایشگرهای جدید همخوانی نخواهند داشت و یا در اجرا دچار مشکل خواهند شد.
اما با توجه به ظرفیت‌های قانونی موجود راه بهتری وجود دارد که تنها با یک به‌روز رسانی نرم‌افزاری ساده محقق می‌شود و علاوه بر اینکه از تحمیل هزینه‌های گزاف به جایگاه‌داران باز هم همانند ۱۰ سال پیش جلوگیری می‌شود، معضلات همسان‌سازی نمایشگرها با پمپهای موجود را هم برطرف می‌نماید و در آخر هم منابع کشور را فدای یک تصمیم غلط نمی‌کند.
اما راه بهتر چیست؟ راهی که می‌تواند معایب بالا را نداشته باشد و به‌سادگی هم قابلیت اجرا داشته باشد؟
راه‌حل بسیار ساده است؛ همانند ۱۰ سال پیش که جایگاه‌داران قبل از بانک مرکزی تومان را جایگزین ریال کردند. اکنون ولی با تکیه به لایحه‌ای که دولت به مجلس داده و اخیرا هم مجلس آن تصویب نموه و قانون شده است و ساز و کار اجرایی آن به زودی به همه دستگاهها ابلاغ خواهد شد. بله حذف ۴ صفر از پول ملی.
اگر این بار هم جایگاه‌داران جلوتر از دولت چهار صفر را از واحد محاسبه نرخ سوخت حذف کنند که در حقیقت با حذف یا صفر ده سال پیش، اکنون می‌بایست تنها سه صفر را حذف کنند که علاوه بر حل این مساله، نمایشگرهای پمپهای عرضه سوخت برای افزایش‌های احتمالی سال آینده هم یک رقم دیگر گنجایش خواهند داشت.
باید توجه داشت همانطور که در تبدیل نرخ به تومان در سنوات قبل بهترین تصمیم اتخاذ شد و افکار عمومی هم کاملا همراهی کرد؛ هم مراجعین به جایگاهها و مصرف کنندگان، هم مدیران جایگاه، هم مدیران تصمیم‌گیر صنعت نفت همراهی کردند، در این مورد هم با احتمال افزایش نرخ سوخت می‌بایست جایگاه‌داران پیشگام حذف چهار صفر شوند. همچنین این مهم در دکترین بانک مرکزی از سالهای قبل بوده و اجرای آن در آینده با تایید شورای محترم نگهبان قانون قطعی و لازم الاجرا می‌شود.
یکی از بهترین انواع فرهنگ‌سازی آن (حذف چهار صفر از پول ملی) در جایگاه سوخت است که هم از هزینه گزاف و بیهوده برای تعویض نمایشگرها جلوگیری کرد و هم بدون هیچ خللی تغییر نرخ سوخت محاسبه شود. اگر مسئولان در این مورد تردید می‌کنند، می‌بایست به درایت و مدیریت آنها خرده گرفت و موضوع می‌بایست در سطح ملی تصمیم‌سازی و به مجموعه نفت ابلاغ شود. البته بحث ایرادات و اشکالات پمپهای عرضه سوخت جای خود را دارد و مقاله‌ای مجزا می‌طلبد که به زودی منتشر خواهد شد. (و بسیاری موارد دیگر در حوزه‌های جایگاههای سوخت که در آینده مطرح خواهد شد و علاقه‌مدان به موضوعات فوق از طریق خبرگزاری سیلاد می‌توانند آن را رهگیری و دنبال کنند.)
*فعال حوزه نفت، گاز و پتروشیمی
