غزال زیاری: در آزمایش‌های اوایل سال جاری میلادی ژاپن بود که پرتابه‌های شلیک‌شده از یک نمونه اولیه ریل‌گان الکترومغناطیسی، به یک کشتی برخورد کرد و حالا و بعد از مدت‌ها، آژانس فناوری و لجستیک تدارکات ژاپن (ATLA) اولین تصاویر را از آسیب‌های واردشده به کشتی منتشر کرده است.
طبق توضیح مقامات ژاپنی، از این آزمایش، تجربیات ارزشمندی به‌دست‌آمده که به پیشرفت ژاپن در راستای قابلیت عملیاتی ریل‌گان کمک خواهد کرد. این در حالی است که نیروی دریایی آمریکا باوجود پیشرفت‌های امیدوارکننده در اوایل دهه ۲۰۲۰، به دلیل موانع تکنولوژیک پیش رو، تلاش‌هایش بر روی این پروژه را متوقف کرد.
حالا مقامات ATLA در سمپوزیوم سالانه فناوری دفاعی‌شان، جزئیات بیشتری درباره آزمایش دریایی ریل‌گان ارائه کردند؛ طبق توضیحات برای این آزمایش، سیستم سلاح نمونه اولیه بر روی عرشه پرواز عقب JS Asuka (یک کشتی جنگی منحصربه‌فرد با ۶۲۰۰ تُن وزن متعلق به نیروی دریایی ژاپن (JMSDF) ) نصب شده بود. تصاویر ریل‌گان روی Asuka اولین بار در آوریل منتشر شد و اولین تصاویر این آزمایش‌های دریایی در سپتامبر منتشر گردید.
ریل‌گانی که مورد آزمایش قرار گرفت
ریل‌گان مورد استفاده در این آزمایش، نسخه تکامل یافته طرحی است که از اواسط دهه ۲۰۱۰ در دست توسعه بوده. این کار شامل آزمایش‌های شلیک واقعی قبلی در تأسیسات زمینی و حداقل یک آزمایش دریایی قبلی بود که شامل شلیک به یک کشتی هدف واقعی نمی‌شد.
به‌طورکلی ریل‌گان‌ها، برای شلیک پرتابه‌ها با سرعت‌های بسیار بالا به‌جای مواد شیمیایی پیشران، از الکترومغناطیس استفاده می‌کنند. در آزمایش‌های دریایی اوایل امسال، پرتابه‌هایی به شکل دارت که هر کدام چهار باله در عقب داشتند و فاقد کلاهک جنگی بودند، شلیک شدند. این پرتابه‌ها ابتدا در داخل یک غلاف قرار داشتند و پس از خروج از دهانه اسلحه جدا می‌شدند. درعین‌حال در بخش عقب یک آرمیچر فلزی قرار داشت که وظیفه هل دادن پرتابه در غلاف را در داخل لوله بر عهده داشت و پس از شلیک، جدا می‌شد.
یک کشتی مثل یدک‌کش، به‌عنوان هدف ریل‌گان نصب‌شده بر روی JS Asuka مورداستفاده قرار گرفت. کشتی هدف در برخی از شلیک‌های آزمایشی، از طریق بکسل شدن به کشتی دیگری در حال حرکت بود؛ این کشتی بارها مورد اصابت قرار گرفت و نقاط برخورد صلیبی شکل نشان می‌دهند که پرتابه‌های تثبیت شده با باله به صورت پایدار پرواز کرده‌اند.
ریل‌گان علاوه بر شلیک‌های مستقیم به کشتی هدف، با زاویه ۴۵ درجه به سمت بالا شلیک کرد تا داده‌های بیشتری درباره بالستیک پایه سلاح و ترکیب پرتابه جمع‌آوری شود.
اپراتورها ریل‌گان را از راه دور با استفاده از یک دوربین نصب‌شده در زیر لوله هدف‌گیری کرده و یک دوربین پرسرعت اضافی و یک رادار کوچک هم بر روی عرشه پرواز JS Asuka قرار داده شده بود تا داده‌های بیشتری را جمع‌آوری کنند. فیلم‌برداری از این آزمایش توسط یک پهپاد از بالا انجام شد و با انتشار اولین تصاویر آزمایش، احتمال وجود یک آرایه راداری کوچک و همچنین دوربین‌های الکترواپتیکال و/یا فروسرخ تأیید شد.
طبق گفته مقامات ATLA، این آزمایش تجربه ارزشمند و جدیدی در مورد نصب و عملیات ریل‌گان بر روی یک کشتی واقعی نیروی دریایی نیز بوده؛ البته احتمالاً در مقایسه با آرایش آزمایشی، یک ریل‌گان عملیاتی نیروی دریایی عمیق‌تر در یک کشتی جنگی ادغام خواهد شد. البته نصب سنتی‌تر Asuka بر روی هر کشتی، مستلزم یافتن فضای کافی در بالا و زیر عرشه برای ریل‌گان و سیستم‌های مرتبط با آن و به‌علاوه انجام مجموعه‌ای از اصلاحات ضروری دیگر است که پرهزینه و زمان‌بر خواهد بود.
در غیر این صورت هم ATLA به‌عنوان بخشی از روند جاری توسعه ریل‌گان، به تلاش‌هایش برای بهبود فناوری‌های کلیدی زیربنایی، ازجمله درزمینهٔ تأمین انرژی و خنک‌سازی و سایش و پارگی کلی ادامه خواهد داد. طبق گفته مقامات ژاپنی، آن‌ها حالا توانسته‌اند عمر لوله بیش از ۲۰۰ دور را هنگام شلیک پرتابه‌ها با سرعتی حدود ۲۳۰۰ متر بر ثانیه نشان دهند. طبق گزارش‌ها تا سال ۲۰۲۳ ATLA توانست پرتابه‌ها را با سرعتی حدود ۲۲۳۰ متر بر ثانیه از ریل‌گان‌های نمونه اولیه شلیک کند و گفته بود که برای عمر لوله ۱۲۰ دور تلاش می‌کند.
چالش‌ها و نیازهای ریل‌گان‌ها
یکی از چالش‌های بزرگ ریل گان ها، سایش لوله‌ها ناشی از شلیک مداوم پرتابه‌ها با سرعت‌های بسیار بالاست؛ یک لوله فرسوده ممکن است منجر به از دست رفتن برد و دقت و همچنین افزایش خطر خرابی شود.
درعین‌حال ریل‌گان‌ها نیازهای قابل‌توجهی درزمینهٔ تولید انرژی و خنک‌سازی دارند که در طول تاریخ، آن‌ها را از نظر فیزیکی بسیار حجیم کرده است. نصب بر روی JS Asuka شامل چهار کانتینر حمل‌ونقل پر از سیستم‌ها و تجهیزات اضافی برای کمک به تأمین این نیازها بود.
به هر ترتیب توسعه یک ریل‌گان عملی مناسب برای استفاده نظامی، مزایای زیادی دارد و بهره‌گیری از چنین سلاحی قابلیت‌های ضد هوایی و توانایی درگیری با اهداف در دریا و خشکی را افزایش حیرت‌انگیزی خواهد داد. درعین‌حال هزینه نسبتاً پایین مهمات و عمق خشاب از دیگر مزایای بهره‌گیری از ریل‌گان هستند.
درواقع یک ریل‌گان الکترومغناطیسی عملی، یک سیستم سلاح توانا و انعطاف‌پذیری را ارائه می‌دهد که قادر به درگیری با سرعتی بالا با طیف گسترده‌ای از اهداف در دریا، خشکی و حتی در هوا خواهد بود. در کشتی‌های جنگی که فضای فیزیکی بسیار ارزشمند و گزینه‌های بارگیری مجدد موشک‌ها در دریا بسیار محدود است، داشتن یک سیستم سلاح که مهمات کم‌هزینه را از یک خشاب بزرگ شلیک کرده و قادر است تا با طیف گسترده‌ای از اهداف درگیر شود، یک مزیت آشکار خواهد بود.
انصراف آمریکا و تلاش دیگر کشورها
نکته جالب‌توجه اینجاست که ادامه پیشبرد ژاپن در توسعه ریل‌گان‌ها در شرایطی در حال انجام است که نیروی دریایی آمریکا از سال ۲۰۲۲ حداقل به‌صورت عمومی از توسعه این تجهیزات دست کشیده است. آمریکایی ها از سال ۲۰۰۵، با تلاش فراوان در حال پیگیری یک ریل‌گان عملیاتی بودند و برنامه‌هایی برای انتقال از آزمایش‌های گسترده زمینی به دریا داشتند. درنهایت آزمایش‌های دریایی دائماً به تعویق افتاد و هرگز به وقوع نپیوست و بالاخره نیروی دریایی آمریکا برای دفاع از تصمیمش برای توقف برنامه ریل‌گان، به موانع تکنولوژیک عمده استناد کرد.
درعین‌حال گزارش‌شده که برخی مسئولان ATLA با مقامات نیروی دریایی آمریکا ملاقات داشتند تا درباره نحوه عملکرد ریل‌گان آمریکا و نحوه استفاده احتمالی آن برای تلاش‌های جاری ژاپن گفتگو کنند. به‌علاوه احتمال همکاری بیشتر طرفین در آینده نیز مطرح‌شده است.
چینی‌ها هم از دهه ۱۹۸۰ میلادی به‌طور متناوب در حال آزمایش ریل‌گان‌ها هستند و در سال ۲۰۱۸، یک ریل‌گان نمونه اولیه نصب شده در یک برجک بزرگ بر روی یک کشتی نیروی دریایی ارتش چین (PLAN) ظاهر شد، هرچند که وضعیت دقیق آن برنامه اکنون نامشخص است.
آلمان و فرانسه هم در تلاش مشترکشان بر روی استفاده از ریل‌گان‌ها مشغول به کار هستند و ترکیه هم در سال‌های اخیر توجه ویژه‌ای به توسعه ریل‌گان‌های خود داشته و به‌طورکلی علاقه جهانی به ریل‌گان‌ها برای کاربردهای دریایی و زمینی روز به روز درحال افزایش است.
منبع: twz
۵۸۳۲۱
