به گزارش سیلاد،علی شهباز کارشناس زمین‌شناسی اظهار کرد: میراث فرهنگی و باستانی غنی ایران در برخی استان‌ها از جمله اصفهان، فارس و تهران با خطرات قابل توجهی ناشی از فرونشست زمین مواجه هستند.
تسنیم در خبری نوشت:وی ادامه داد: در چنین شرایطی برخی از بناها و آثار فرهنگی و تاریخی ایران که تعدادی از آن‌ها ثبت جهانی نیز شده‌اند، در معرض نرخ فرونشست زمین با سرعتی بیش از ۱۰ سانتیمتر در سال قرار دارند.
این کارشناس بیان کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد که نزدیک به نیمی از بافت‌های تاریخی ارزشمند کشور در نواحی در معرض فرونشست قرار گرفته‌اند. حدود ۶۳ اثر ملی ثبت‌شده و ۲۷ اثر جهانی در این مناطق واقع شده‌اند.
وی توضیح داد: این یعنی ما در خطر از دست دادن بخش غیرقابل جبرانی از هویت تاریخی کشور هستیم. نمونه‌های عینی این تخریب را در آثار تاریخی اصفهان به وضوح مشاهده می‌کنیم.
میدان نقش جهان و پل‌های تاریخی اصفهان در خطر
شهباز گفت: در استان اصفهان میراثی چون میدان نقش جهان، مسجد شیخ لطف‌الله، مسجد امام، سی‌وسه‌پل و پل خواجو در معرض فرونشست تدریجی زمین قرار دارند. رودخانه زاینده‌رود به دلیل استخراج بیش از حد آب و خشکسالی‌های پی‌درپی خشک شده است.
وی ادامه داد: در نتیجه، فرونشست زمین در شمال اصفهان به ۱۶ تا ۲۵ سانتیمتر رسیده و منجر به ترک‌هایی در بناهای تاریخی و بی‌ثباتی پایه‌های پل‌ها شده است.
تهدید تخت جمشید، پاسارگاد و نقش رستم در فارس
این کارشناس زمین‌شناسی بیان کرد: در استان فارس تخت جمشید، پاسارگاد و نقش رستم از مهم‌ترین مکان‌های در معرض خطر هستند. مناطق اطراف تخت جمشید و پاسارگاد، به دلیل برداشت بی‌رویه آب برای کشاورزی دچار فرونشست شده‌اند.
وی افزود: فرونشست در دشت مرودشت به ۱۴ سانتیمتر در سال رسیده و می‌تواند سیستم‌های زهکشی و پایه‌های زمین را بی‌ثبات کند. مقبره‌های صخره‌ای نقش رستم نیز به دلیل فرسایش سنگ و ترک‌خوردگی در معرض خطر هستند.
پاسارگاد و آرامگاه کوروش در معرض فرونشست
شهباز خاطرنشان کرد: تخلیه آب‌های زیرزمینی در پاسارگاد ممکن است به مرور زمان به بی‌ثباتی مقبره کوروش منجر شود. همچنین، بارندگی‌های ناگهانی در دشت مرغاب که با تغییرات اقلیمی تشدید می‌شوند، سکوی سنگی آرامگاه را تهدید می‌کند.
وی ادامه داد: بازار تاریخی تبریز، زیارتگاه‌های قم، تپه چشمه‌علی و برج طغرل در ری، سازه‌های آبی شوشتر در خوزستان و بافت تاریخی یزد نیز از جمله آثار و مناطق در معرض خطر فرونشست هستند. در یزد، فرونشست با سرعت ۱۰ سانتیمتر در سال گزارش شده که ساختمان‌های خشتی و قنات‌های باستانی را تهدید می‌کند.
این کارشناس گفت: خطر فرونشست برای آثار تاریخی، هیچ‌کدام از آن‌ها را هنوز در معرض فروپاشی فوری قرار نداده، اما اثر تجمعی آن در کنار خشکسالی و فعالیت‌های انسانی، می‌تواند در عرض چند دهه، به آسیب‌های جبران‌ناپذیر منجر شود. به‌ویژه تخت جمشید به عنوان نمادین‌ترین اثر باستانی ایران، در معرض خطر زهکشی و فرسایش ناشی از فرونشست قرار دارد.
۲۲۳۲۱۷
