سیلاد – اروپایی ها بحث اشاعه موشکی و پهپادی ایران را قبل از بیانه جدید خود با شورای همکاری خلیج فارس به چند دلیل مشخص مطرح کرده بودند.
دلیل نخست؛ مسأله اصلی ایران با اروپایی‌ها، بحث اوکراین است، یعنی اروپا پیرو ادعای همکاری ایران با روسیه در زمینه پهپادی، احساس خطر جدی کرده‌اند. یعنی بخشی از موضوع مکانیسم ماشه و اسنپ بک به همین موضوع جنگ اوکراین نیز مربوط می‌شود. عملا اروپایی ها از ناحیه ایران احساس تهدید کرده‌اند، زیرا بحث جنگ روسیه و اوکراین اولویت شماره یک امنیتی آنها است.
دلیل دوم؛ توان موشکی ایران بر هیچ کشوی اعم از آمریکا و اروپایی ها پوشیده نیست و این موضوع در زمانی خاص برای آنها تهدید به شمار می‌آید. ما قرار نیست حملات موشکی را آغاز کنیم، منتهی این توانایی وجود دارد و اگر ایران تحت فشار قرار بگیرد، یا اگر از جانب کشور های همسایه حمله‌ای صورت بگیرد، ما در مقام دفاع، از این پتانسیل استفاده خواهیم کرد. از طرفی دیگر برد موشک های ایران، کشورهای اروپایی را نیز پوشش می‌دهد و اروپایی ها نگران این موضوع نیز هستند که اگر تنش جدی شود و به تقابل نظامی منجر شود، ایران به خاک اروپا نیز دسترسی خواهد داشت.
بنابراین با توجه به این دلایل، بحث توان موشکی به نگرانی اروپا و کشورهای منطقه تبدیل شده و شروع کننده نگرانی ها درباره اشاعه موشک و پهپادهای ایرانی، خود کشورهای اروپایی بوده اند.
امارات در بحث جزایر سه گانه با همراهی کشورهای عربی و شرکای خود، در تلاش است تا این موضوع را در بیانیه های خود مطرح و یک فشار رسانه‌ای و سیاسی را ایجاد کند. اما با نگاهی دقیق تر متوجه می شویم که از لحاظ حقوقی هیچ اقدامی از جانب امارات صورت نمی‌گیرد، زیرا خود امارات می داند که از لحاظ حقوقی ادعایش هیچ مبنایی ندارد و نتیجه ای در پی نخواهد داشت. حتی در برخی اوقات ما شاهد این هستیم که آمریکا نیز این ادعا را مطرح می‌کند و یا حتی چندی پیش طرف چینی نیز با این موضوع همراهی کرده و حق را به طرف اماراتی داده بود.
به همین دلیل است که این موضوع بیشتر به صورت ظاهری مطرح می شود؛
اروپایی ها نشست هایی با کشورهای شورای همکاری خلیج فارس برگزار می‌کنند و در پی این نشست ها امتیازها و توافقاتی صورت می‌گیرد و در بحث تنوع بخشی به اقتصاد و شرکای خود مزایایی دریافت می‌کنند. وقتی اروپایی ها در ارتباط با کشورهای عربی اینچنین امتیازاتی دریافت می‌کنند پس در نتیجه در بعضی اوقات نیز به صورت لفظی همراهی هایی دارند. ولی نکته مهم این است که این ادعاها اثر حقوقی و سیاسی خاصی ندارد.
اروپایی ها احساس می‌کنند از رقابتِ قدرت های بزرگ در برخی حوزه ها مانند فناوری عقب مانده اند، در نتیجه به مزیت های نسبی مانند اقتصاد سبز رو آورده‌اند و به همین دلیل برای آنها کشورهای عربی بهترین شریک هستند. ضمن این موضوع، آنها به بحث امنیت دریایی در منطقه نیز نیم نگاهی دارند و به صورت غیر مستقیم ایران را هدف قرار می‌دهند و به دنبال همکاری با کشورهای عربی در بحث امنیت دریایی هستند.
چگونگی موضع ایران در قبال چنین مسئله ها
موضع سفت و سخت گرفتن در مقابل چنین ادعاهایی، فقط به این ادعا وزن می دهد و آنرا مهم جلوه می‌دهد. جمهوری اسلامی ایران باید در مقابل این ادعاها با متانت و ادله حقوقی برخورد کند. زیرا این ادعاها پایه و اساس حقوقی ندارند. اتفاقا در این موضوع می توان اروپایی هارا نیزمتهم کرد، زیرا آنها خود را مدعی حقوق بین الملل می‌دانند، اما بیانیه ای را منتشر می‌کنند که هیچ مبنای حقوقی ندارد!
پس طرح اینگونه بیانیه ها در در کوتاه مدت تاثیری آنچنانی ندارد، اما می تواند در بلندمدت است مشروعیت حداقلی پیدا کند.
به عنوان نتیجه گیری باید عنوان کرد که برگزاری نشست هایی مانند نشست شورای همکاری کشورهای خلیج فارس می‌تواند ایران را از ابتکارات سازنده در منطقه جدا کند و ایران را به عنوان مشکل منطقه معرفی کند. پیام غیرمستقیم این نشست ها این است که ما کشوری که مشکل منطقه است را به این نشست دعوت نمی‌کنیم، که این آسیب فراوانی برای ایران دارد. ایران باید ثابت کند در ابتکاراتی که مربوط به منطقه است، حاضر است نقش آفرینی کند.
* تحلیل‌گر مسائل اروپا
۲۱۹/۴۲