تینا مزدکی_تصاویر تازه‌ی ماهواره‌ای حاکی از آن است که چین ساخت بزرگ‌ترین پناهگاه زیرزمینی جهان را در حومه پکن آغاز کرده؛ پروژه‌ای که حدود ۴ هزار هکتار (۱۰۰۰ آکر) وسعت دارد. این سازه‌ی عظیم نشان می‌دهد که پکن عزم خود را برای محافظت از زیرساخت‌های فرماندهی‌اش در برابر هر نوع حمله‌ای جزم کرده است.
اگرچه توسعه‌ی پناهگاه‌های زیرزمینی در چین پدیده‌ی تازه‌ای نیست و از دهه ۱۹۸۰ تاکنون شبکه‌ای پیچیده از تونل‌های تقویت‌شده موسوم به «دیوار بزرگ زیرزمینی» برای استقرار موشک‌ها و مراکز فرماندهی ایجاد شده است، اما آن‌چه امروز در حال ساخت است، گام بلندی به‌سوی تفکر نظامی قرن بیست‌ویکمی‌ست: جایی که بازدارندگی استراتژیک با فناوری پیشرفته گره می‌خورد.
پیامدهای جهانی: رقابت در اعماق
این مجتمع زیرزمینی عظیم، به‌طور جدی تعادل استراتژیک در آسیا را دستخوش تغییر می‌کند. تحلیل‌گران آمریکایی اکنون مراکز فرماندهی زیرزمینی مقاوم را بخشی حیاتی از سامانه‌های دفاع ملی می‌دانند. گسترش چنین تأسیسات تقویت‌شده‌ای کشورها را وادار می‌کند تا پایگاه‌های امن خود را به‌روز کنند و این ممکن است به یک رقابت تسلیحاتی جدید در حوزه‌ی زیرزمینی بینجامد.
از سوی دیگر، این اقدام نشان‌دهنده‌ی تغییر جهت از نمایش قدرت آتش آشکار، نظیر ناوهای هواپیمابر و سامانه‌های پرتاب موشک به زیرساخت‌های پنهانی و ماندگاری است که توان مقاومت در برابر حملات هسته‌ای، سایبری و فراصوتی را دارند. در گزارش ۲۰۲۴ پنتاگون درباره تحولات نظامی چین نیز آمده که «تاب‌آوری فرماندهی زیرزمینی در حال تبدیل‌شدن به عنصر کلیدی برنامه‌ریزی امنیت ملی‌ست.»
ترکیب فناوری پیشرفته با عمق استراتژیک
آن‌چه این سازه‌ی زیرزمینی را متمایز می‌کند، ترکیب فناوری پیشرفته با اصول قدیمی دفاعی است. حسگرهای کارگذاری‌شده در تپه‌های اطراف احتمالاً با اتاق‌های فرماندهی مجهز به سامانه‌های تهویه‌ی دقیق و ایمن در ارتباط‌اند. گزارش‌ها همچنین حاکی از آن است که این مراکز به خطوط ارتباطی رمزگذاری‌شده با فناوری کوانتومی و سامانه‌های تصمیم‌یار مبتنی بر هوش مصنوعی مجهز خواهند شد؛ سامانه‌هایی که حتی در برابر پالس‌های الکترومغناطیسی (EMP) نیز پایدار می‌مانند.
این سرمایه‌گذاری سنگین، پیام روشنی دارد. استراتژی نظامی چین صرفاً بر قدرت آتش لحظه‌ای تکیه ندارد، بلکه بر استمرار فرماندهی و پایداری زیرساخت‌ها در بلندمدت نیز تمرکز دارد.
واکنش‌های منطقه‌ای و افق آینده
از کره جنوبی گرفته تا هند، همسایگان چین با نگرانی روند ساخت این پناهگاه غول‌پیکر را زیر نظر دارند. برخی از آن‌ها از همین حالا تقویت پناهگاه‌های زیرزمینی و آشیانه‌های نظامی خود را آغاز کرده‌اند. همزمان، نشست‌هایی در مجامع چندجانبه مانند اجلاس وزرای دفاع آسه‌آن برای بررسی امنیت زیرزمینی برنامه‌ریزی شده‌اند.
حالا پرسش اینجاست که آیا این روند به همکاری برای محدود کردن ساخت پناهگاه‌های عظیم منجر خواهد شد یا به مسابقه‌ای تازه در حفر تونل؟ تحلیل‌گران تصاویر ماهواره‌ای همچنان ریزبینانه نقاط ورودی تازه و مراحل توسعه‌ی این مجموعه را رصد می‌کنند. در صورت تکمیل این اَبَرپایگاه مطابق با آن‌چه تصاویر فعلی نشان می‌دهند، می‌توان انتظار داشت که الگوی حفاظت از رهبران و دارایی‌های کلیدی نظامی قدرت‌های بزرگ، دور از دید اما در قلب معادلات امنیتی آسیا این‌بار در اعماق زمین تغییر کند.
منبع: glassalmanac
۲۲۷۳۲۳
