امیرمسعود عابدین: در سال‌های اخیر، استفاده از موتورهای توربوشارژ در خودروها، حتی در مدل‌های اقتصادی و خانوادگی، به شکل قابل‌توجهی افزایش یافته است. موتورهای توربو به لطف افزایش راندمان، قدرت بالا در حجم کم و مصرف سوخت بهینه، محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند. اما این نوع موتورها، به همان اندازه که از نظر فنی پیشرفته‌تر هستند، نیازمند رعایت اصول خاصی در نگهداری هستند.
یکی از مهم‌ترین و در عین حال کمتر شناخته‌شده‌ترین نکات نگهداری از موتورهای توربوشارژ، خاموش نکردن بلافاصله موتور پس از توقف است. شاید برای بسیاری این کار غیرمنطقی به نظر برسد، اما واقعیت فنی پشت این توصیه، دقیق و مهم است.
نقش توربوشارژر در عملکرد موتور
برای درک این موضوع، باید ابتدا بدانیم توربوشارژر چیست و چگونه کار می‌کند. توربو یک توربین کوچک است که از گازهای خروجی اگزوز برای فشرده‌سازی هوای ورودی به موتور استفاده می‌کند. این فشرده‌سازی هوا باعث ورود اکسیژن بیشتر به محفظه احتراق می‌شود، در نتیجه موتور می‌تواند سوخت بیشتری بسوزاند و قدرت بالاتری تولید کند. این فرآیند در عین حال که بسیار کارآمد است، گرمای زیادی تولید می‌کند.
در زمان رانندگی، خصوصاً در سرعت‌های بالا یا شتاب‌گیری‌های پیاپی، توربو درگیرترین و داغ‌ترین بخش موتور است و دمای آن می‌تواند به بیش از ۸۰۰ درجه سانتی‌گراد برسد. به همین دلیل، توربوشارژر به روغن موتور برای خنک‌کاری و روان‌کاری مداوم وابسته است.
خطر خاموش کردن سریع موتور
زمانی که شما بلافاصله پس از توقف خودرو، موتور را خاموش می‌کنید، جریان روغن نیز متوقف می‌شود. این در حالی است که توربو همچنان بسیار داغ است و ممکن است حتی در حال چرخش باقی مانده باشد. قطع ناگهانی گردش روغن در این شرایط باعث می‌شود روان‌کاری و خنک‌کاری توربو قطع شود، و این موضوع می‌تواند در بلندمدت به سایش زودهنگام، ترک خوردگی یا حتی خرابی کامل توربو منجر شود.
علاوه بر این، حرارت باقی‌مانده می‌تواند روغن موجود در توربو را بسوزاند و به شکل رسوبات کربنی در بیاید. این رسوبات در مسیر روغن‌کاری جمع می‌شوند و باعث گرفتگی لوله‌های روغن و افت فشار روغن می‌شوند؛ مشکلی که در صورت تکرار می‌تواند به هزینه‌های سنگین تعمیر منجر شود.
چه باید کرد؟
راه‌حل ساده است: پس از رانندگی سنگین، یا بعد از توقف در پایان مسیر (به‌ویژه در رانندگی در بزرگراه، سربالایی یا بعد از فشار زیاد به موتور)، بهتر است خودرو را به مدت ۳۰ ثانیه تا ۲ دقیقه در حالت روشن و دور آرام نگه دارید. در این مدت، روغن همچنان در حال گردش است و به توربو اجازه می‌دهد تا خنک شود و سرعت چرخش آن کاهش یابد. این توقف کوتاه، عمر توربوشارژر را به شکل قابل‌توجهی افزایش می‌دهد.
اگر خودروی شما به سیستم توربو تایمر (Turbo Timer) مجهز نیست، این زمان استراحت را باید به صورت دستی رعایت کنید. توربو تایمرها سیستم‌هایی هستند که حتی پس از خاموش کردن سوییچ، موتور را برای چند دقیقه روشن نگه می‌دارند تا روند خنک‌کاری کامل شود.
۲۲۷۳۲۲
