تینا مزدکی_در سال ۲۰۲۰، گوگل با ایده‌ای نوآورانه پروژه‌ای جهانی به راه انداخت تا از گوشی‌های اندرویدی به‌عنوان حسگرهای زلزله استفاده کند. هدف، بهره‌گیری از شتاب‌سنج‌های داخلی این گوشی‌ها برای شناسایی لرزش‌هایی بود که احتمالاً ناشی از زلزله‌اند. حالا با گذشت سه سال، مقاله‌ای علمی در نشریه Science منتشر شده که نشان می‌دهد این سیستم در شناسایی زلزله‌ها عملکردی موفق و حتی حیاتی داشته است. مبنای عملکرد این سیستم ساده ولی هوشمندانه است؛ یعنی اگر شتاب‌سنج یک گوشی تغییرات ناگهانی و شدید ثبت کند که با لرزش‌های ناشی از زلزله همخوانی دارد، گوشی یک سیگنال به سرور مرکزی می‌فرستد. این سرور منتظر دریافت سیگنال‌های مشابه از گوشی‌های دیگر در همان محدوده و زمان می‌ماند. اگر تعداد سیگنال‌ها به حد اطمینان لازم برسد، وقوع زلزله اعلام می‌شود و هشدار صادر می‌گردد.
عملکرد در مقیاس جهانی
در بازه‌ی سه‌ساله، این سیستم توانسته به‌طور میانگین ۳۱۲ زلزله در ماه را در ۹۸ کشور شناسایی کند؛ زلزله‌هایی با بزرگی از ۱.۹ ریشتر تا ۷.۸ ریشتر. طبق گزارش کاربران، ۸۵ درصد از کسانی که هشدار دریافت کرده‌اند، لرزش را احساس کرده‌اند. جالب‌تر اینکه ۳۶ درصد از پاسخ‌دهندگان گفته‌اند هشدار را پیش از لرزش دریافت کرده‌اند؛ یعنی این سیستم در برخی موارد موفق به هشدار پیش از وقوع شده است. این عملکرد برای سیستمی که به زیرساخت‌های پیچیده نیاز ندارد، فوق‌العاده ارزشمند است؛ به‌ویژه در کشورهایی که شبکه لرزه‌نگاری محلی ندارند.
گوشی‌هایی که خاموش نیستند
گوگل این سیستم را از طریق نرم‌افزارهای پیش‌نصب‌شده روی ۲.۵ میلیون گوشی اندرویدی فعال کرده بود. این یعنی اکثر کاربران، بدون هیچ اقدام خاصی از طرف خودشان، در این شبکه مشارکت داشته‌اند. این پروژه در واقع ادامه برنامه‌ی ShakeAlert در سال ۲۰۱۵ است؛ سیستمی که از GPS گوشی برای تشخیص جابه‌جایی دائمی زمین پس از گسیختگی گسل‌ها در زلزله‌های بزرگ استفاده می‌کرد.
فناوری مورد استفاده گوگل در سیستم Android Earthquake Alerts نیز یکپارچه شده است. این سیستم هشدارهایی را مستقیماً به گوشی‌ها در نواحی زلزله‌خیز، همراه با توصیه‌هایی درباره پناه گرفتن و حفظ ایمنی ارسال می‌کند. گوگل همچنین قابلیت بازخورد (feedback) را در این سامانه گنجانده تا مردم بتوانند پس از هشدار، اعلام کنند آیا لرزش را احساس کرده‌اند یا نه. این داده‌ها می‌تواند مدل‌های منطقه‌ای پیش‌بینی زلزله را دقیق‌تر کند و در آینده شانس تشخیص زلزله‌های قریب‌الوقوع را افزایش دهد.
گامی به‌سوی آینده‌ای ایمن‌تر
این پروژه نه‌تنها امکان هشدار سریع‌تر به مردم در مناطق زلزله‌خیز را فراهم کرده، بلکه به دانشمندان داده‌های ارزشمندی درباره‌ی نحوه‌ی گسترش لرزش‌ها در مناطق مختلف ارائه می‌دهد؛ آن هم بدون نیاز به هزاران ایستگاه لرزه‌نگاری سنتی. استفاده از قابلیت‌های سخت‌افزاری گوشی‌های هوشمند برای ساختن زیرساخت عمومی و جهانی هشدار زلزله، می‌تواند الگویی برای سایر تهدیدات طبیعی، از طوفان‌ها گرفته تا سیل و آتش‌سوزی نیز باشد.
منبع: newatlas
۲۲۷۳۲۳
