سیارک «ویرانگر شهر» در مسیر زمین / نقطه برخورد تخمین زده شد!
سیارک «ویرانگر شهر» در مسیر زمین / نقطه برخورد تخمین زده شد!
تینا مزدکی_سیارک ۲۰۲۳ DW نخستین بار در فوریه ۲۰۲۳ توسط اخترشناسان رصدخانه PMO در چین شناسایی شد. این جرم آسمانی در ابتدا به‌عنوان یک جرم نزدیک به زمین (NEO) طبقه‌بندی شد، اما مشاهدات بعدی نشان داد که مسیر آن نگران‌کننده بوده و احتمال تلاقی مدار آن با زمین وجود دارد. این سیارک با قطر تقریبی ۱۶۰ متر (۵۲۵ فوت)، در دسته «سیارک‌های بالقوه خطرناک» قرار می‌گیرد که توانایی وارد کردن خسارات فاجعه‌بار منطقه‌ای را دارند.
روند کشف این سیارک با افزایش دقت در محاسبه مدار آن همراه بوده است. در زمان شناسایی اولیه، دانشمندان به آن امتیاز ۱ در مقیاس تورینو اختصاص دادند؛ این سطح نشان‌دهنده «کشفی عادی با پیش‌بینی عبوری نزدیک از کنار زمین بدون خطر ویژه» است. با این حال، با جمع‌آوری داده‌های بیشتر، ارزیابی خطر نیز به‌روز شد. در حال حاضر، این تهدید در سطح ۲ مقیاس تورینو قرار گرفته است که به معنای «کشفی نیازمند توجه اخترشناسان» تلقی می‌شود، هرچند احتمال برخورد آن هنوز نسبتاً پایین و در حدود ۱ در ۶۷۰ تخمین زده شده است.
رصدخانه‌های متعدد در جهان از طریق شبکه بین‌المللی هشدار سیارک (IAWN) هماهنگ شده‌اند تا این سیارک را رصد کنند. مدار این سیارک در طول گردش ۲.۸ ساله‌اش به دور خورشید، چند بار مسیر زمین را قطع می‌کند و این مسئله پنجره‌های زمانی خاصی را ایجاد می‌کند که در آن‌ها امکان برخورد وجود دارد.
پروتکل علمی نظارت بر اجرام آسمانی مانند ۲۰۲۳ DW به شرح زیر است:
۱. کشف اولیه و تعیین اولیه مدار
۲. ارزیابی خطر و تعیین درجه در مقیاس تورینو
۳. ردیابی مداوم و اصلاح مدار
۴. تعیین ویژگی‌های فیزیکی (اندازه، ترکیب، چرخش)
۵. محاسبه احتمال برخورد و تهیه نقشه مناطق برخورد احتمالی
محل‌های احتمالی برخورد و پیامدهای آن‌ها
دانشمندان چندین مسیر برخورد احتمالی برای سیارک ۲۰۲۳ DW را شناسایی کرده‌اند که بالاترین احتمال مربوط به منطقه‌ای در اقیانوس آرام جنوبی، حدود ۱۵۰۰ کیلومتری شرق نیوزیلند است. در صورت برخورد سیارک در این ناحیه، احتمال وقوع سونامی گسترده‌ای وجود دارد که سواحل حوضه اقیانوس آرام را تحت‌تأثیر قرار خواهد داد.
مکان‌های ثانویه برخورد احتمالی شامل بخش‌هایی از اقیانوس هند و نواحی دورافتاده آسیای مرکزی هستند، اگرچه احتمال وقوع برخورد در این مناطق بسیار کمتر برآورد شده است. «مسیر برخورد» یعنی ناحیه‌ای از سطح زمین که احتمال برخورد در آن وجود دارد، از زمان مشاهدات اولیه به‌طور قابل توجهی محدود شده ولی همچنان چند هزار کیلومتر را دربر می‌گیرد.
جدول زیر پیامدهای احتمالی بر اساس مکان برخورد را نشان می‌دهد:
| مکان برخورد | احتمال | پیامدهای اصلی |
|---|---|---|
| اقیانوس آرام جنوبی | ۶۸٪ | امواج سونامی که سواحل اطراف اقیانوس آرام را دربر می‌گیرند؛ تلفات انسانی مستقیم بسیار اندک |
| اقیانوس هند | ۱۷٪ | سونامی با تأثیر بر جمعیت‌های ساحلی آسیا و آفریقا |
| خشکی آسیای مرکزی | ۹٪ | ویرانی محلی در شعاع ۵۰ تا ۱۰۰ کیلومتری؛ اثرات جوی منطقه‌ای |
| سایر مکان‌ها | ۶٪ | بسته به محل خاص متفاوت است |
بر پایه محاسبات مرکز مطالعات اجرام نزدیک زمین ناسا (CNEOS)، برخورد در اقیانوس می‌تواند منجر به جابه‌جایی میلیاردها تُن آب و ایجاد امواج سونامی به ارتفاع ۱۰ تا ۱۵ متر در نزدیکی سواحل شود. برخورد در خشکی نیز گودالی به قطر ۲ تا ۳ کیلومتر ایجاد کرده و انفجاری هوایی پدید می‌آورد که می‌تواند سازه‌ها را تا شعاع ۳۰ کیلومتری کاملاً نابود کند.
راهبردهای مقابله و واکنش بین‌المللی
شناسایی مناطق احتمالی برخورد باعث آغاز همکاری‌های بین‌المللی در زمینه راهبردهای انحراف سیارک شده است. پس از موفقیت مأموریت DART (آزمایش انحراف دوگانه سیارکی) در سال ۲۰۲۲، دانشمندان اکنون یک روش مؤثر و آزموده‌شده برای تغییر مسیر سیارک‌ها از طریق ضربه مستقیم در اختیار دارند.
آژانس‌های فضایی چند گزینه برای مقابله با تهدید ۲۰۲۳ DW در نظر دارند. امیدبخش‌ترین روش، اعزام یک فضاپیمای ضربه‌زن مشابه DART اما با مقیاس بزرگ‌تر است که متناسب با اندازه بزرگ‌تر ۲۰۲۳ DW طراحی شده باشد. محاسبات مهندسی نشان می‌دهند که اگر سرعت سیارک تنها به میزان ۲ سانتی‌متر در ثانیه تغییر کند – آن هم اگر این تغییر سال‌ها پیش از برخورد احتمالی اعمال شود – این میزان برای منحرف کردن مسیر آن از زمین کافی خواهد بود.
روش‌های جایگزین مانند استفاده از «تراکتور گرانشی» نیز مطرح هستند؛ در این روش یک فضاپیما با نزدیکی به سیارک و تأثیر گرانشی، به‌آرامی مسیر آن را تغییر می‌دهد. با این حال، این تکنیک به بازه زمانی بسیار طولانی‌تری نیاز دارد.
دفتر هماهنگی دفاع سیاره‌ای (PDCO) در حال مدیریت برنامه‌ریزی واکنش بین‌المللی است؛ ناسا، آژانس فضایی اروپا (ESA)، آژانس فضایی ژاپن (JAXA) و دیگر نهادهای فضایی نیز در این تلاش مشارکت دارند. بازه زمانی فعلی هنوز امکان آماده‌سازی مؤثر را فراهم می‌کند، زیرا ارزیابی احتمال برخورد همچنان با داده‌های تازه‌تر به‌روزرسانی می‌شود.
اگرچه خطر برخورد سیارک ۲۰۲۳ DW همچنان نسبتاً پایین است، اما شناسایی علمی محل‌های خاص برای برخورد احتمالی، گامی بزرگ در مسیر تقویت توان دفاعی سیاره‌ای محسوب می‌شود و بر اهمیت تداوم سرمایه‌گذاری در فناوری‌های رصد و انحراف سیارک‌ها تأکید دارد.
منبع: paris2018
۲۲۷۳۲۳
