غزال زیاری: بارها و بارها در فیلمهای علمی- تخیلی دیدهایم که بشر در آیندهای نهچندان دور، برای استخراج فلزات گرانبها از سیارکها عازم فضا خواهد شد تا این فلزات را برای استفاده در زمین یا شاید هم برای مقابله با رباتهای شورشی، به کار بگیرد؛ اما حالا نتایج یک مطالعه جدید حکایت از آن دارد که شاید حتی بتوانیم مسیر سادهتری را انتخاب کنیم: استخراج معادن از ماه.
ایده مطرح شده، خیلی ساده است. اگر تابهحال به ماه نگاه کرده باشید، دیدهاید که روی سطح ماه پوشیده از دهانههای برخوردی است. در مطالعهای که در سال ۲۰۲۰ میلادی انجام شد، بیش از ۱۰۹ هزار دهانه جدید در مناطق کمعرض و میانی ماه شناسایی گردید.
دهانهها چطور شکل میگیرند؟
ناسا دراینباره توضیح داده: «دهانههای ماه زمانی شکل میگیرند که یک سیارک، شهابسنگ یا دنبالهدار که معمولاً سرعتی بیش از سرعت صوت دارد، به سطح ماه برخورد میکند. انرژی این جسم که بهاندازه، چگالی و سرعتش و همچنین نوع سطح برخورد و زاویه برخوردش بستگی دارد ، در تعیین نوع دهانه ایجادشده نقش دارد.»
شاید با خودتان بگویید “بیچاره ماه” که اینقدر هدف قرارگرفته؛ اما اگر یک معدنجوی فضایی باشید، احتمالاً در این لحظه، چشمانتان به شکل علامت دلار خواهد درخشید. چون طبق آنچه در مقاله جدید مطرحشده، خیلی از همین برخوردها باعث بهجای ماندن فلزات گرانبها روی سطح ماه یا در لایههایی نزدیک به سطح آن شدهاند.
برآورد تعداد این سیارکها
در سال ۲۰۱۴ میلادی، تیمی از پژوهشگران به رهبری مارتین الویس تلاش کرد تا تعداد سیارکهای نزدیک به زمین که دارای معادن فلزات گرانبها هستند را برآورد کند. در ادامه تیم جدیدی به رهبری جیانث چنامانگالام، اخترشناس و پژوهشگر مستقل همین روشهای احتمالاتی را برای برخورد سیارکها با سطح ماه به کار بردند و سعی کردند تخمین بزنند که چه تعداد از بقایای این سیارکها در مناطقی از ماه که امکان استخراج اقتصادی از آنها وجود دارد قرار گرفتهاند.
این کار بهشدت چالشبرانگیز بود؛ چراکه محققان میبایست اندازه سیارکهای برخوردی، نوع فلزات موجود در آنها و همچنین سرعت برخوردشان با ماه را ارزیابی میکردند تا مشخص شود آیا فلزات گرانبها در نزدیکی سطح ماه باقیماندهاند یا خیر.
خبر خوب برای جویندگان ثروتهای فضایی این است که مطابق یافتههای این محققان، نزدیک به ۶۵۰۰ دهانه برخوردی روی سطح ماه وجود دارند که احتمالاً دارای مقادیر زیادی از فلزات گرانبها هستند.
در مقاله منتشرشده از سوی این تیم پژوهشی میخوانیم: «وقتی دهانههایی با قطر ۱ کیلومتر یا بیشتر را در نظر میگیریم، برآورد ما حد بالایی از تعداد دهانههایی با بقایای سیارکها که حاوی مقادیر قابلتوجهی از فلزات گروه پلاتین و همچنین آب بهصورت کانیهای آبدار هستند است. برای آستانه محافظهکارانهتری در قطر ۵ کیلومتر، برآورد ما مربوط به دهانههایی است که دارای فلزات گروه پلاتین هستند.»
در ادامه این توضیحات میخوانیم: «مقادیر برآوردی ما یک یا دو مرتبه از تعداد سیارکهای دارای سنگ معدن که در سال ۲۰۱۴ توسط الویس تخمین زدهشده بود، بزرگتر هستند. این نشان میدهد که استخراج از سیارکهایی که قبلاً با ماه برخورد کردهاند، ممکن است سودآورتر از سیارکهایی باشد که هنوز در مدار گردش میکنند.»
چنامانگالام برآورد کرده که ارزش تقریبی این فلزات پنهان در ماه میتواند بیش از یک تریلیون دلار باشد: «امروزه علم نجوم بیشتر برای ارضای حس کنجکاوی ما مورد بهرهبرداری قرار میگیرد و کاربردهای عملی اندکی دارد و عمدتاً با بودجه دولتی و مالیاتدهندگان تأمین میشود؛ به همین خاطر تأمین مالی آن تابعی از سیاستهای دولتی است؛ اما اگر بتوانیم منابع فضایی را چه روی ماه و چه در سیارکها تجاریسازی کنیم، شرکتهای خصوصی تمایل خواهند داشت تا برای کاوش در منظومه شمسی سرمایهگذاری کنند.»
منبع: iflscience
۵۸۳۲۱
