رسول سلیمی: روز چهارشنبه، دونالد ترامپ فرمانی اجرایی امضا کرد که ورود اتباع ۱۲ کشور، شامل ایران، لیبی، سومالی، یمن، سودان، چاد، هائیتی، میانمار، گینه استوایی، اریتره، کنگو و افغانستان را به آمریکا ممنوع می‌کند و محدودیت‌های جزئی برای هفت کشور دیگر اعمال می‌شود.
این تصمیم با استناد به نگرانی‌های امنیت ملی، به‌ویژه پس از حمله اخیر در بولدر، کلرادو، توسط یک تبعه مصری به نام محمد صبری سلیمان، اعلام شد. با این حال، مصر از این فهرست کنار گذاشته شده است. این مساله پرسش‌هایی را درباره معیارهای انتخاب کشورها و تأثیر روابط دیپلماتیک آمریکا و مصر بر این تصمیم ایجاد کرده است.
مصر، زادگاه محمد صبری سلیمان، متهم حمله بولدر که با کوکتل مولوتوف و اسپری بنزین به تجمع حامیان گروگان‌های اسرائیلی در غزه حمله کرد، در این فهرست غایب است. رویترز نیز گزارش داد که سلیمان با ویزای توریستی منقضی‌شده در آمریکا زندگی می‌کرد و درخواست پناهندگی او در حال بررسی بود.
در همین حال سناتور مارک‌وین مولین، نماینده اوکلاهاما، در مصاحبه با CNN اظهار داشت: «این فرمان پیش از حمله بولدر در حال بررسی بود و این حادثه صرفاً به‌عنوان مثالی برای نیاز به غربالگری سخت‌گیرانه‌تر استفاده شد.» او افزود که مصر به دلیل «سیستم‌های غربالگری بهتر و همکاری امنیتی با آمریکا» از فهرست مستثنی شده است. نیویورک تایمز نیز گزارش داد که تصمیم‌گیری درباره فهرست کشورها بر اساس عواملی مانند نرخ تخلفات ویزا، عدم همکاری در پذیرش اتباع اخراج‌شده، و حضور گروه‌های تروریستی انجام شده است.
حذف مصر از فهرست ممنوعیت سفر، با وجود نقش یک تبعه مصری در حمله بولدر، نشان‌دهنده وزن روابط دیپلماتیک و امنیتی آمریکا و مصر است. به نوشته نیویورک تایمز، مصر برخلاف کشورهای عضو لیست ممنوعیت، همکاری امنیتی گسترده‌ای با آمریکا دارد. این همکاری شامل اشتراک اطلاعات و مبارزه با گروه‌های افراطی در سینا است.
علاوه بر این، نرخ تخلفات ویزای مصر (طبق گزارش وزارت امنیت داخلی آمریکا در سال ۲۰۲۳) به‌مراتب پایین‌تر از کشورهایی مانند چاد (۴۹.۵۴٪) یا کنگو (۲۹.۶۳٪) است، که در فهرست ممنوعیت قرار دارند. اظهارات مولین نشان می‌دهد که حمله بولدر تأثیر مستقیمی بر فهرست نداشته و تصمیم‌گیری پیش از این حادثه انجام شده بود.
دلایل حذف مصر از فهرست ممنوعیت
در همین حال واشنگتن پست گزارش داد که دولت عبدالفتاح سیسی، رئیس‌جمهور مصر، در سال‌های اخیر روابط امنیتی و اقتصادی خود را با آمریکا تقویت کرده، که این امر احتمالاً بر تصمیم ترامپ تأثیر گذاشته است. سناتور مولین به CNN گفت: «مصر به دلیل سیاست‌های ضداسلام‌گرایی سیسی و همکاری با آمریکا در مبارزه با داعش در سینا، یک متحد استراتژیک محسوب می‌شود.»
خبرگزاری فرانسه نیز گزارش داد که مصر، برخلاف ایران که به‌عنوان «حامی تروریسم» در فرمان ترامپ معرفی شده، به دلیل روابط دیپلماتیک مثبت با آمریکا و حمایت از سیاست‌های منطقه‌ای واشنگتن، از محدودیت‌ها مستثنی شده است. این فرمان به کشورهایی با «نرخ بالای تخلفات ویزا» یا «حضور گسترده تروریست‌ها» اشاره دارد، اما مصر به دلیل همکاری در پذیرش اتباع اخراج‌شده و سیستم‌های غربالگری قوی‌تر، در این دسته قرار نگرفته است.
حذف مصر از فهرست ممنوعیت سفر به عوامل متعددی بستگی دارد:
اول، مصر یک متحد کلیدی آمریکا در منطقه است و از کمک‌های نظامی سالانه ۱.۳ میلیارد دلاری واشنگتن بهره می‌برد.
دوم، مصر در مبارزه با گروه‌های افراطی مانند داعش در سینا همکاری نزدیکی با آمریکا دارد.
سوم، سیستم‌های غربالگری مصر، به گفته مقامات آمریکایی، نسبت به کشورهای فهرست‌شده قوی‌تر است.
این عوامل، همراه با روابط شخصی گرم بین ترامپ و سیسی، که در سال ۲۰۱۶ به‌عنوان «مردی فوق‌العاده» توصیف شد، احتمالاً مصر را از فهرست ممنوعیت خارج کرده است.
روابط آمریکا و مصر: اتحاد استراتژیک
در چنین شرایطی، روابط آمریکا و مصر از زمان معاهده صلح ۱۹۷۹ مصر و اسرائیل به یک اتحاد استراتژیک تبدیل شده است. واشنگتن پست گزارش داد که مصر سالانه ۱.۳ میلیارد دلار کمک نظامی از آمریکا دریافت می‌کند، که برای تقویت ارتش مصر و مبارزه با تهدیدات در سینا استفاده می‌شود. نیویورک تایمز نیز اشاره کرد که مصر در مذاکرات آتش‌بس غزه نقش میانجی ایفا کرده، که نشان‌دهنده اهمیت دیپلماتیک این کشور برای آمریکا است.
در همین حال گزارش NPR تأیید می کند که روابط گرم شخصی بین ترامپ و عبدالفتاح سیسی، رئیس‌جمهور مصر، که در سال ۲۰۱۶ آغاز شد، به مستثنی شدن مصر از ممنوعیت سفر کمک کرده است.
سیسی اولین رهبر خارجی بود که پیروزی انتخاباتی ترامپ در سال ۲۰۱۶ را تبریک گفت، و ترامپ در مقابل سیسی را «رهبری قوی» خواند. این روابط در دوره دوم ترامپ تقویت شده، به‌ویژه با توجه به حمایت مصر از سیاست‌های ضدایرانی آمریکا.
ناظران سیاسی معتقدند روابط استراتژیک آمریکا و مصر ریشه در همکاری‌های نظامی، اقتصادی و دیپلماتیک دارد. مصر به‌عنوان یک میانجی کلیدی در مسائل منطقه‌ای، مانند مذاکرات غزه، و یک شریک در مبارزه با تروریسم، برای آمریکا ارزشمند است.
این روابط، همراه با سیستم‌های غربالگری نسبتاً قوی مصر، باعث شده که این کشور حتی با وجود حمله بولدر، از فهرست ممنوعیت سفر کنار گذاشته شود.
از منظر سیاسی نیز، حذف مصر از فهرست ممنوعیت سفر نشان‌دهنده اولویت روابط دیپلماتیک و امنیتی آمریکا با این کشور است. مصر به‌عنوان یک متحد کلیدی در منطقه، از کمک‌های نظامی و همکاری‌های ضدتروریستی بهره می‌برد، که این امر احتمالاً بر تصمیم‌گیری تأثیر گذاشته است.
از منظر ژئوپلیتیکی نیز، این تصمیم می‌تواند روابط آمریکا با کشورهای عربی را تقویت کند. مقایسه با دوره اول ترامپ نشان می‌دهد که مصر در آن زمان نیز از ممنوعیت‌ها مستثنی بود، که نشان‌دهنده تداوم سیاست‌های مبتنی بر اتحاد استراتژیک است.
۲۱۴/۴۲