تینا مزدکی_در سال‌های اخیر، صندلی‌ها و فضای پای مسافران در هواپیماها به‌مرور کوچک‌تر شده، این در حالی است که اندازه‌ی بدن مردم به‌طور میانگین بزرگ‌تر شده است. این روند به‌گفته‌ی متخصصان، می‌تواند تبعات نگران‌کننده‌ای برای ایمنی و سلامت مسافران داشته باشد.
بررسی‌ها نشان می‌دهند که فضای اختصاص‌یافته به پا و عرض صندلی در خطوط هوایی بزرگ ایالات متحده از دهه ۱۹۸۰ تاکنون، بین ۵ تا ۱۲.۷ سانتی‌متر کاهش یافته است. این کاهش تدریجی، باعث شده شرایط فعلی برای بسیاری از مسافران ناراحت‌کننده و در برخی موارد حتی خطرناک باشد. در شرکت‌هایی با خدمات اقتصادی‌تر مانند «اسپیریت» یا «ویز ایر»، این فضاها حتی به کمتر از ۲۸ اینچ می‌رسد.
از سوی دیگر، طبق آمارهای رسمی، میانگین وزن بزرگسالان آمریکایی نسبت به سی سال پیش حدود ۶.۸ کیلوگرم افزایش یافته است. این رشد در ابعاد بدنی درحالی رخ داده که اندازه‌ی صندلی‌ها، برخلاف مکان‌های عمومی دیگر مثل سینماها یا خودروها، نه‌تنها افزایش نیافته بلکه کوچک‌تر هم شده است.
بخشی از این وضعیت به تغییرات ساختاری در صنعت هوانوردی بازمی‌گردد. تصویب «قانون آزادسازی پرواز» در سال ۱۹۷۸، شرایط رقابتی جدیدی را در بازار ایجاد کرد. پیش از آن، قیمت بلیت، مسیرها و خدمات استاندارد، همگی تحت کنترل دولت قرار داشتند. اما با آزادسازی این حوزه، شرکت‌های هواپیمایی برای افزایش سود و کاهش هزینه‌ها، به‌تدریج اقدام به کاهش فضای صندلی‌ها و حذف خدمات رایگان کردند. امروزه حدود ۸۰ درصد بازار آمریکا در اختیار چهار شرکت بزرگ است و رقابت بیشتر به ارائه‌ی قیمت‌های پایه‌ی ارزان‌تر محدود شده، درحالی‌که خدمات رفاهی به گزینه‌های جداگانه و پولی تبدیل شده‌اند.
این وضعیت باعث شده بسیاری از مسافران برای بهره‌مندی از فضای پای بیشتر مجبور به پرداخت هزینه‌ی اضافی برای صندلی‌های ارتقایافته شوند، درحالی‌که پیش‌تر چنین امکاناتی به‌صورت استاندارد ارائه می‌شد. به‌این‌ترتیب، نوعی سیستم دوگانه شکل گرفته که در آن، بخش کوچکی از مسافران مرفه از فضای مناسب برخوردارند و اکثر دیگر افراد، ناچار به تحمل شرایط تنگ و نامناسب هستند.
از منظر ایمنی نیز نگرانی‌هایی وجود دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهند که صندلی‌های کوچک‌تر و پروازهای شلوغ‌تر، تخلیه‌ی اضطراری هواپیما را دشوارتر می‌کنند. درحالی‌که طبق مقررات، باید امکان تخلیه‌ی کامل هواپیما در کمتر از ۹۰ ثانیه وجود داشته باشد، شرایط فعلی کابین‌ها با فضای فشرده، چمدان‌های دستی فراوان، حیوانات همراه و تجهیزات شخصی، این هدف را با چالش مواجه کرده است.
آزمایش‌هایی که از سوی نهادهای نظارتی انجام شده‌اند نیز از نظر برخی کارشناسان، نمایانگر واقعیت‌های پروازهای واقعی نیستند. به‌عنوان مثال، در شبیه‌سازی‌های صورت‌گرفته برای بررسی سرعت تخلیه اضطراری، افراد بالای ۶۰ سال، کودکان، افراد با ناتوانی‌های جسمی یا دارای اضافه‌وزن شدید حضور نداشتند؛ درحالی‌که این گروه‌ها بخش قابل‌توجهی از جمعیت پروازی را تشکیل می‌دهند.
از منظر سلامت نیز پروازهای طولانی در صندلی‌های کوچک می‌توانند خطر بروز لخته‌ی خونی را در مسافران، به‌ویژه افراد با وزن بالا، افزایش دهند. سازمان‌های بهداشتی توصیه می‌کنند مسافران هر دو تا سه ساعت یک‌بار در پرواز حرکت کنند یا از جای خود برخیزند؛ اما در عمل، به‌خصوص هنگام آشفتگی‌های جوی، این کار همیشه ممکن نیست.
در چنین شرایطی، مسافران تنها راهکارهایی محدود برای کاهش اثرات این شرایط دارند: کسانی که توان مالی دارند می‌توانند صندلی‌های ارتقایافته خریداری کنند یا حتی صندلی دوم رزرو کنند، گرچه تضمینی برای کنار هم بودن آن‌ها وجود ندارد. همچنین توصیه می‌شود مسافران تا حد ممکن در طول پرواز تحرک داشته باشند و افرادی که در معرض خطر لخته‌ی خونی هستند، با مشورت پزشک از داروهای رقیق‌کننده خون استفاده کنند.
در نهایت، شواهد نشان می‌دهد که کاهش اندازه صندلی‌های هواپیما تنها یک مسئله‌ی رفاهی نیست، بلکه می‌تواند تأثیرات جدی بر سلامت و ایمنی مسافران داشته باشد. با این حال، تغییری در سیاست‌های فعلی از سوی شرکت‌های هواپیمایی یا نهادهای نظارتی دیده نمی‌شود.
منبع: popsci
۲۲۷۳۲۳
