غزال زیاری: در سال ۷۹ بعد از میلاد مسیح، زمانی که سنگ‌های آتش‌فشانی سوزان از آسمان بر سر شهر باستانی پمپئی فرو ریخت، ساکنان یک خانه تصمیم گرفتند به‌جای فرار، خود را در اتاق‌خوابی حبس کنند.
حالا و بعد از گذشت حدود دو هزار سال از آن زمان، بقایای این خانواده چهار نفره همراه با اشیایی که داستانی تلخ از تلاش نافرجام آن‌ها برای بقا را روایت می‌کنند، کشف شده است.
این چهار قربانی در خانه‌ای یافت شده‌اند که به نام “خانهٔ آل و فریسو” شناخته می‌شود؛ نامی برگرفته از نقاشی دیواری‌ای که صحنه‌ای اسطوره‌ای را در یکی از اتاق‌ها به تصویر می‌کشد. این اثر هنری به شکلی نمادین و تراژیک، لحظه‌های پایانی زندگی دختری به نام “آل” را نشان می‌دهد که در حال غرق شدن، تلاش می‌کند تا دست برادرش را بگیرد.
در اتاق‌خوابی در این خانه در شهر باستانی پمپئی، باستان‌شناسان بقایای چهار انسان، از جمله حداقل یک کودک را پیدا کردند که در نزدیکی آن‌ها، یک بلاگردان (تعویذ، یعنی دعایی برای زخم چشم) از جنس برنز به‌نام “بولا” کشف شد؛ گردنبندی که معمولاً پسران رومی تا رسیدن به سن بزرگ‌سالی بر گردن می‌آویختند.
پژوهشگران در لایه‌های خاکستر که این اتاق را پر کرده بود، رد یک تختخواب را یافتند که ظاهراً برای مسدود کردن درِ اتاق مورد استفاده قرار گرفته بود. نویسندگان مطالعه جدید با ریختن گچ در فضاهای خالی، قالبی از تخت ساختند تا بتوانند جزئیات بیشتری از این حادثهٔ فاجعه‌بار به دست آورند.
البته متأسفانه به دلیل حفاری‌های ناشیانه‌ای که در قرن هجدهم انجام شده بود، اسکلت‌ها جابه‌جا شده بودند و همین کار تشخیص موقعیت دقیق قربانیان هنگام مرگ را به شدت دشوار کرده است. پژوهشگران در این باره توضیح دادند: «با این وجود هنوز می‌توان به شکلی کلی، روند فاجعه در خانه آل و فریسو را بازسازی کرد.»
بازسازی این داستان تراژدیک
محققان با استناد به یافته‌ها، متوجه شدند که این اجساد متعلق به ساکنان همین خانه بوده‌اند. این خانواده بداقبال زمانی که تکه‌های سنگ آتش‌فشانی به نام لاپیلی از طریق شکاف سقف وارد حیاط خانه‌شان شد، به اتاق‌خواب پناه برده‌اند و با قرار دادن تختخواب در برابر درب ورودی اتاق، سعی در مسدود کردن مسیر ورود داشته‌اند؛ اما پیش‌بینی آن‌ها اشتباه بوده؛ چرا که سنگ‌های لاپیلی تنها مرحله نخست فوران آتش‌فشان بوده و در ادامه، ابر مرگبار گازها و آوار آتش‌فشانی به‌نام جریان پیروکلاستیک بر سر پمپئی و شهر هم‌جوارش هرکولانئوم، فرود آمد و همه کسانی که هنوز موفق به فرار نشده بودند را نابود کرد.
گابریل زوکتریگل، مدیر پارک باستان‌شناسی پمپئی در این رابطه گفت: «در این خانه کوچک و زیبا، ردپای ساکنانی را یافتیم که سعی در نجات خود داشتند؛ آن‌ها ورودی اتاق کوچکشان را با تختخواب مسدود کرده بودند که ما از این تخت قالب گرفتیم؛ اما راهکار آن‌ها موفقیت‌آمیز نبوده و اندکی بعد جریان پیروکلاستیک، جریانی سهمگین از خاکستر داغ از راه رسید و همه اتاق‌ها را پر کرد.»
طبق اعلام پژوهشگران، ورود اولین ابر پیروکلاستیک به شهر باستانی پمپئی یا فرو ریختن بخش‌هایی از طبقه بالایی ساختمان می‌توانسته علت مرگ چهار قربانی باشد؛ اما به دلیل جابه‌جایی بقایا در حفاری‌های پیشین، هرگز دلیل اصلی مرگ آن‌ها مشخص نخواهد شد.
منبع: iflscience
۵۸۳۲۱
