غزال زیاری: در سال‌ها و دهه‌های اخیر جست‌وجو برای یافتن حیات فرازمینی، یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های علمی عصر حاضر بوده و در این راستا اقدامات زیادی انجام‌شده است؛ از ارسال فضاپیماها به نقاط مختلف منظومه شمسی برای یافتن نشانه‌هایی از آب مایع و جمعیت‌های میکروبی گرفته، تا استقرار آنتن‌های عظیم برای دریافت سیگنال‌های احتمالی از موجودات هوشمند.
همه این تلاش‌ها باهدف اثبات این فرضیه است که انسان، تنها موجود دارای شعور در جهان نیست.
اما یک مناظره علمی دوساله، بار دیگر این احتمال را مطرح کرده که ممکن است بشر در گذشته و در جریان همین تلاش‌ها، به‌طور تصادفی همان چیزی را نابود کرده باشد که برای یافتنش این‌چنین می‌کوشد: حیات فرازمینی.
ماجرای این نظریه چیست؟
در مقاله‌ای که در سال ۲۰۲۳ در وب‌سایت Big Think منتشر شد، دکتر دیرک شولتسه-ماکوخ، استاد اخترزیست‌شناسی دانشگاه فنی برلین، مدعی شد که فرودگرهای وایکینگ ناسا در دهه ۱۹۷۰ میلادی احتمالاً نشانه‌هایی از حیات در مریخ یافته بودند اما در جریان آزمایش‌ها و به‌طور ناخواسته آن را از بین برده‌اند.
به گفته او، این کاوشگرها مقادیر کمی از “ترکیبات آلی کلردار” (مولکول‌های کربنی حاوی اتم‌های کلر) را کشف کرده بودند. اما ناسا این یافته‌ها را ناشی از آلودگی زمینی دانسته و پیگیری بیشتری انجام نداده.
در سال‌های بعد مریخ‌نوردهای پیشرفته‌تر، وجود ترکیبات آلی بومی را در سطح سیاره سرخ تأیید کردند. شولتسه-ماکوخ معتقد است که اگر گونه‌هایی از حیات درون سنگ‌های نمکی، با جذب آب از جو خشک مریخ زنده مانده باشند، افزودن آب زمین به نمونه‌های خاک مریخی در آزمایش‌های فرودگر وایکینگ، ممکن است باعث نابودی این موجودات شده باشد.
این نظریه، به‌ویژه در آستانه پنجاهمین سالگرد پرتاب نخستین کاوشگر وایکینگ، واکنش‌های زیادی را برانگیخته است.
مخالفان این نظریه چه می‌گویند؟
از سوی دیگر دکتر کریس مک‌کی، اخترژئوفیزیک‌دان و دانشمند ارشد ناسا این ادعاها را بی‌اساس می‌داند. او دراین‌باره گفت: «فرودگرهای وایکینگ هیچ مدرک قاطعی مبنی بر وجود میکروب در مریخ نیافتند. نتایجی وجود ندارد که نشان دهد وایکینگ هر نوعی از حیات را یافته باشد؛ این ایده که افزودن آب به یک جامعه میکروبی خشک شده ممکن است باعث شوک شود، جدید نیست. این موضوع برای تیم وایکینگ غیرمنتظره نبود؛ چرا که درک زندگی در محیط‌های شور، خشک و سرد که از طراحی و عملیات آزمایش‌های زیست‌شناسی وایکینگ‌ها خبر می‌دهد، تقریباً در مقایسه با حال تغییری نکرده است.»
به‌عبارت‌دیگر، ناسا برای شوک احتمالی به میکروب‌ها یا بقایای میکروبی در هنگام مرطوب یا خیس کردن خاک برای آزمایش آماده بود. با این حال، وایکینگ چنین زندگی یا بقایایی از آن پیدا نکرد.
اما شولتسه-ماکوخ بر فرضیه خود پافشاری دارد و دراین‌باره گفته: «موارد علمی واقعاً تغییر چندانی نکرده و با کشف آلکان‌ها (ترکیبات آلی متشکل از اتم‌های کربن و هیدروژن تک پیوندی) توسط مریخ‌نورد Perseverance، شواهد به نفع وجود حیات در مریخ قوی‌تر شده‌اند.»
او به‌علاوه به پژوهش‌های خود و تیمش روی میکروارگانیسم‌های زیست‌پذیر در شرایط بسیار سخت اشاره و تأکید کرد که برخی از این موجودات می‌توانند در محیط‌هایی با غلظت بالای ترکیبات کلری، مشابه شرایط مریخ، زنده بمانند.
شولتسه-ماکوخ از علاقه‌مندان به این موضوع دعوت کرده تا مقاله به‌روزشده اش که در سپتامبر گذشته در نشریه Nature Astronomy منتشر شد را مطالعه کنند. در این مقاله، او با استناد به شواهد جدیدتر، بار دیگر از فرضیه خود دفاع می‌کند.
منبع: popularmechanics
227227
