به گزارش سیلاد، در اعماق سطح زمین، یک اکتشاف شگفت‌انگیز رخ داده است. میکروارگانیسم‌هایی زنده و در حال رشد، در درون شکافی از یک صخره با قدمت دو میلیارد سال به دام افتاده‌اند. این یافته، درک ما از دیرپایی حیات به چالش می‌کشد.
به نقل از گجت‌نیوز، در جدیدترین اخبار علم و دانش، دانشمندان از کشف کشف موجودات زنده ۲ میلیارد ساله خبر می‌دهند. یوهی سوزوکی، پژوهشگر ارشد از دانشگاه توکیو درباره این کشف می‌گوید: «تا به امروز، کهن‌ترین لایه زمین‌شناسی که در آن میکروارگانیسم‌های زنده یافت شده بودند، رسوبی ۱۰۰ میلیون ساله در زیر بستر اقیانوس بود. این یک کشف واقعا بسیار مهیج و شگفت‌آور است.»
دانشمندان با مطالعه دی‌ان‌ای و ژنوم میکروارگانیسم‌هایی از این دست، این امکان را خواهند داشت تا تکامل حیات اولیه روی کره زمین را درک کنند. نمونه سنگی که این میکروارگانیسم‌های باستانی را در بر گرفته بود، از مجموعه آذرین بوشولد (BIC)، واقع در شمال شرقی کشور آفریقای جنوبی، استخراج شده است.
این مجموعه که گستره‌ای برابر با مساحت کشور ایرلند دارد، به سبب منابع سرشار سنگ معدن، از جمله حدود هفتاد درصد از پلاتین استخراج شده در سطح جهان، شهرت یافته است. از آنجا که این مجموعه از ماگمای به آهستگی سرد شده شکل گرفته و در طول هزاره‌های متمادی دچار تغییرات اندکی شده است، محیطی پایدار برای زیست حیات میکروبی فراهم آورده است.
پژوهشگران دانشگاه توکیو، با پشتیبانی برنامه بین‌المللی حفاری علمی قاره‌ای (ICDP)، نمونه‌ای به طول ۳۰ سانتی‌متر را از عمق حدود ۱۵ متری زیر سطح زمین به دست آوردند. ضخامت این لایه سنگی تا ۹ کیلومتر متغیر بوده و نسبتاً دست‌نخورده باقی مانده است که این موضوع آن را به زیستگاهی ایده‌آل برای بقای موجودات در مقیاس‌های زمانی زمین‌شناسی مبدل ساخته است. هنگامی که پژوهشگران به بررسی برش‌های نازکی از نمونه سنگ پرداختند، موفق به شناسایی سلول‌های میکروبی با تراکم بالا در درون شکاف‌های بسیار ظریف گردیدند.
این شکاف‌ها که توسط رسوبات رسی مسدود شده بودند، یک سیستم بسته و ایزوله را پدید آورده بودند که در آن میکروارگانیسم‌ها قادر بودند بدون هیچ‌گونه مداخله خارجی به بقای خود ادامه دهند. چنین به نظر می‌رسید که این یاخته‌ها روند حیات را به آهستگی سپری کرده و در طول میلیون‌ها سال، تحول چندانی را تجربه نکرده‌اند. به منظور حصول اطمینان از بومی بودن میکروارگانیسم‌های یافت شده، محققین از یک شیوه که شامل سه روش تصویربرداری طیف‌بینی فروسرخ، میکروسکوپ الکترونی و میکروسکوپ فلورسانس بود، بهره جستند.
آن‌ها با استفاده از رنگ‌آمیزی دی‌ان‌ای سلول‌ها و بررسی دقیق پروتئین‌ها و همچنین رس‌های پیرامونی، تائید کردند که آن موجودات، نمونه‌های بومی و متعلق به دوران باستانی هستند. بخش جالب این اکتشاف، نقش خاک رس در نگهداری این میکروارگانیسم‌ها بود. خاک رس، با ایفای نقش یک سد طبیعی، منافذ و شکاف‌ها را مسدود کرد و مانع از ورود یا خروج هرگونه ماده دیگری شده است. این وضعیت، یک محیط پایدار را به وجود آورد که در آن موجودات قادر بودند برای مدتی طولانی به بقا ادامه دهند.
با چنین کشفی، احتمالات جالبی مطرح می‌شود. آیا سازوکارهای مشابهی در دیگر نقاط جهان، چه بسا حتی در مریخ، وجود دارد؟ چنانچه چنین باشد، شانس ما برای یافتن اشکال پایدار حیات در سیارات دیگر افزایش می‌یابد. سوزوکی می‌گوید: «من نه تنها به وجود میکروارگانیسم‌های مشابه در سایر نقاط زمین، بلکه به احتمال یافتن آن‌ها در دیگر سیارات، امیدوار هستم.»
مریخ‌نورد استقامت ناسا، قرار است سنگ‌هایی را که از نظر دیرینگی مشابه سنگ‌های یافت شده در این پژوهش هستند، به کره زمین بازگرداند. تکنیک‌های استفاده شده که در این تحقیق، می‌توانند در ارزیابی نمونه‌های سنگی به دست آمده از سیارات دیگر، بسیار مفید باشند.
چنانچه میکروب‌ها قادرند برای میلیاردها سال در دل سنگ‌های زمین به بقا ادامه دهند، آیا اشکال مشابهی از حیات نمی‌توانند در دیگر نقاط منظومه شمسی ما نیز وجود داشته باشند؟ این پرسشی بس تأمل‌برانگیز است. با مأموریت‌هایی نظیر استقامت که نمونه‌هایی از خاک مریخ را به زمین بازمی‌گردانند، احتمالات در حال گسترش است.
این کشف ما را بر آن می‌دارد تا مرزهای حیات روی کره‌ی زمین را مورد بازنگری قرار دهیم. چنانچه میکروارگانیسم‌هایی قادر به بقا در چنین وضعیت‌های طاقت‌فرسا و دورافتاده‌ای باشند، این نمایانگر آن است که حیات فوق‌العاده مقاوم است و می‌تواند راه خود را حتی در نامساعدترین مکان‌ها نیز پیدا کند.
پژوهشگران کاوش‌های خود در این زیستگاه‌های دیرینه را پی خواهند گرفت و به نظر می‌رسد اعماق زمین هنوز داستان‌های زیادی برای گفتن دارد.
۵۸۵۸
