ابوالفضل خدائی: دونالد ترامپ این روزها از دوره سوم ریاست جمهوری خود صحبت می‌کند. موضوعی که از نظر او عنوانش زود به نظر می‌رسد اما راه حل‌هایی نیز برای آن وجود دارد. اظهارات او در شرایطی مطرح می‌شود که این دومین و آخرین دوره ریاست اوست و به طور قانونی نمی‌تواند دوباره در انتخابات شرکت کند. اما با این حال نسبت به رقابت با باراک اوباما ابراز امیداواری کرده است. اوبامایی که او هم دو دوره متوالی رئیس جمهور بوده و برای او هم منع قانونی وجود دارد.
اظهارات تازه ترامپ با مواضع پیشین او در مورد تصاحب گرینلند و یا کانال پاناما مقایسه می‌شود که دور از ذهن به نظر می‌رسد. حتی قانونگذاران و شخصیت های جمهوری خواه کنگره از جمله جان تون، رهبر جدید اکثریت جمهوری خواه در مجلس سنای آمریکا، استیو اسکالیس، رهبر اکثریت مجلس نمایندگان آمریکا، سناتور مارکواین مولین، از متحدان نزدیک ترامپ، چاک گراسلی، رئیس کمیته قضایی سنا نیز این خواسته را جدی نمی‌گیرند و می گویند متمم بیست و دوم قانون اساسی در این رابطه روشن و صریح است زیرا به حمایت دو سوم مجلس نمایندگان و سنا نیاز دارد. این در حالی است که دموکرات ها به راحتی می توانند آن را در کنگره لغو کنند. دموکرات‌هایی که از هم اکنون با انتقادات تندی به موضع ترامپ واکنش نشان می‌دهند مانند کن مارتین، رئیس کمیته ملی دموکرات که معتقد است این کارها را دیکتاتورها انجام می‌دهند یا جاسمین کروکت نماینده دموکرات کنگره که می‌گوید «قانون اساسی اختیاری نیست، قربان. این یک رئالیتی‌شو نیست بلکه زندگی واقعی است.»
نگاهی دقیق تر به قانون اساسی ایالات متحده
«هیچ فردی نباید بیش از دو بار به مقام ریاست‌جمهوری انتخاب شود.» این جمله، اساس متمم بیست‌ودوم قانون اساسی ایالات متحده است که پس از انتخاب فرانکلین دلانو روزولت برای چهار دوره متوالی تصویب شد. روزولت آخرین بار در سال ۱۹۴۴ به این مقام انتخاب شد.
این متمم، محدودیتی ساده و واضح برای خدمت بیش از دو دوره ریاست‌جمهوری تعیین می‌کند. برخی از حامیان ترامپ معتقدند که این اصلاحیه تنها برای دو دوره متوالی اعمال می‌شود، زیرا دوره‌های ریاست‌جمهوری روزولت متوالی بودند. با این حال، متن اصلاحیه چنین تفسیری را تأیید نمی‌کند.
برخی دیگر استدلال می‌کنند که چون ممنوعیت تنها به «انتخاب شدن» بیش از دو بار اشاره دارد، ترامپ می‌تواند به عنوان معاون رئیس‌جمهور نامزد شود. در این صورت، اگر تیم او پیروز شود، ترامپ می‌تواند با استعفای رئیس‌جمهور منتخب، جایگزین او شود. این احتمال، یکی از مواردی است که ترامپ اخیراً مطرح کرده است.
اجرای چنین طرحی بسیار پیچیده خواهد بود، به‌ویژه به دلیل سن ترامپ که در انتخابات بعدی ۸۲ ساله خواهد شد؛ یعنی یک سال بیشتر از سن جو بایدن در زمان مبارزات انتخاباتی گذشته. علاوه بر این، قانون اساسی تصریح می‌کند که تنها افرادی که واجد شرایط ریاست‌جمهوری هستند، می‌توانند به عنوان معاون رئیس‌جمهور انتخاب شوند؛ موضوعی که به نظر می‌رسد مانع از اجرای این طرح توسط ترامپ شود.
در کنگره، حداقل یک جمهوری‌خواه پیشنهاد اصلاح قانون اساسی را مطرح کرده است تا به ترامپ اجازه دهد برای یک دوره دیگر نامزد شود. با این حال، با توجه به موانع جدی برای اصلاح قانون اساسی، این پیشنهاد عملاً هیچ شانسی برای پیشرفت ندارد.
مانع ترامپ چیست؟
حتی اگر ترامپ تصمیم بگیرد دوباره نامزد شود، ترکیبی از مقامات انتخاباتی و دادگاه‌ها تقریباً به طور قطع اطمینان حاصل خواهند کرد که نام او از فهرست رای‌دهندگان حذف شود.
مقامات ایالتی مدت‌هاست که نامزدهایی را که شرایط اساسی قانون اساسی را ندارند، از فهرست رای‌دهندگان ریاست‌جمهوری حذف می‌کنند. به همین ترتیب، آنها با هر کسی که آشکارا محدودیت دوره‌های ریاست‌جمهوری را نقض کند، برخورد خواهند کرد.
نمونه‌ای از این موضوع در سال ۲۰۲۳ رخ داد، زمانی که چند ایالت تلاش کردند ترامپ را به دلیل نقض ممنوعیت شورش در متمم چهاردهم قانون اساسی از فهرست رای‌دهندگان حذف کنند. با این حال، دادگاه عالی ایالات متحده این تصمیمات را لغو کرد، زیرا پیش از این هیچ‌کس از بند شورش برای یک نامزد ریاست‌جمهوری استفاده نکرده بود و سوالات حقوقی بسیاری در مورد اجرای آن وجود داشت.
ترامپ اکنون در دوره پایانی ریاست‌جمهوری خود قرار دارد. سیاستمدارانی که دوره‌شان به پایان رسیده، معمولاً دیگر برای همان مقام در فهرست رای‌دهندگان قرار نمی‌گیرند و نفوذ سیاسی‌شان به سرعت کاهش می‌یابد. با این حال، مطرح کردن ایده دوره سوم، تلاشی است برای متقاعد کردن مردم که ترامپ همچنان در آینده سیاسی حضور خواهد داشت.
چیزی که سیاستمداران و نخبگان ایالات متحده را نگران می‌کند این است که یک رئیس جمهور به طور علنی از راه‌های دور زدن قانون اساسی سخن می‌گوید که به نوبه خود یک چرخش خطرناک در حوزه سیاسی ایالات متحده آمریکا محسوب می شود.
۳۱۱۳۱۱