تفسیر وارونـه از آمار اشتغـال در هرمزگان

صبح ساحل نوشت:این در حالی است که این آمار نشان دهنده کاهش نرخ بیکاری نبوده و نشان خروج جوانان ما از جمعیت در جستجوی کار است. در واقع نرخ مشارکت اقتصادی کاهش یافته است. در این راستا با «هادی ابراهیمی»، کارشناس بازار کار گفتگو کردیم. وی درانتقاد به این آمارها گفت: کاهش نرخ بیکاری نشان‌دهنده بهبود وضعیت اشتغال در استان هرمزگان نیست بلکه به علت کاهش نرخ مشارکت اقتصادی است. طبق امارها چیزی در حدود ۱۲۰ هزار نیروی فعال از چرخه فعالیت اقتصادی خارج شده اند.

«هادی ابراهیمی» در توضیح آخرین آمار کاهش نرخ بیکاری اعلام شده در استان گفت: کاهش بیکاری نشان‌دهنده بهبود وضعیت اشتغال استان یا ایجاد اشتغال بیشتر نیست و در تایید این موضوع می توان به آمار کاهش نرخ مشارکت اقتصادی اشاره کرد؛ یعنی مخرج کسر کم شده که درنتیجه سبب کاهش نتیجه شده است.این کارشناس افزود: از سال ۹۸ تا الآن بیش از ۱۰ درصد نرخ مشارکت اقتصادی استان کم شده است و در این سه سال هم به‌شدت با کاهش نرخ مشارکت روبرو بوده‌ایم؛ یعنی اگر نرخ بیکاری چهار درصد کم شده، نرخ مشارکت اقتصادی هم ۱۰ درصد کم شده است. نرخ مشارکت بهار ۹۸ در محدوده ۵۰ بود که با کاهش بسیار چشم گیر، نرخ مشارکت بهار ۱۴۰۳ به عدد ۳۹ رسیده است. وی با اشاره به اینکه در استان هرمزگان موضوع کاهش نرخ بیکاری بسیار بزرگنمایی شده است افزود:معنای دیگر این ارقام این است که جمعیت فعالان اقتصادی ما بسیار کم شده است یعنی جوانان ما از پیدا کردن کار ناامید شده‌اند و مشاغل کاذب مثل قاچاق سوخت را جایگزین کرده‌اند. این زنگ خطری است برای مردم هرمزگان که نیروی مولد کارو اقتصادی‌اش از چرخه فعالیت و تولید خارج شده است. به گفته این کارشناس، عملاً با این عدد، زنگ خطر گسترش بیکاری به صدا در آمده است و مسئولان بایستی برای حل آن چاره ای بیاندیشند. ابراهیمی در ادامه توصیه کرد: با اعلام نرخ بیکاری استان بایستی نرخ مشارکت اقتصادی هم اعلام ‌شود. نرخ بیکاری از تقسیم جمعیت بیکار در جمعیت فعال اقتصادی به دست می‌آید، پس زمانی که جمع فعالیت اقتصادی کم شود مخرج کسرهم کم می‌شود.

نزول جمعیت فعال اقتصادی و آمارسازی

ابراهیمی اضافه کرد: جمعیت فعال اقتصادی در چند سال گذشته رو به نزول بوده است. در کشورهای پیشرفته معمولاً بالای ۶۰ درصد جمع فعال اقتصادی دارند؛ اما در استان هرمزگان متأسفانه چیزی حدود ۳۹ درصد است. وی افزود: نرخ مشارکت در سال ۹۸ چیزی نزدیک به ۵۰ درصد بود. وی افزود: برخی مدیران با آمار سازی غلط می‌خواهند واقعیت اقتصادی استان را پنهان کنند. با یک محاسبه ساده می‌شود تخمین زد که حدود ۱۲۰ هزار نفر از بازار کار استان و جمعیت فعال خارج شده اند. خروج نیروی کار مولد از اقتصاد، نتیجه سیاست های غلط بازار کار استان در چند سال اخیر است.

تحلیل بحران فرار جوانان از بازار کار

در تعاریف موجود مرکز آمار، افراد ۱۵‌ساله و بیشتر به عنوان جمعیت در سن کار در نظر گرفته می‌شوند. از این گروه جمعیتی، شماری توان و تمایل به اشتغال داشته و با این هدف به جست‌وجوی کار می‌پردازند. این افراد در مفاهیم بازار کار به عنوان «جمعیت فعال» شناخته شده‌اند. از تقسیم جمعیت فعال به جمعیت در سن کار نرخ مشارکت اقتصادی به دست می‌آید. یعنی یکی از متغیرهای مهم بازار کار که میزان پویایی و عرضه نیروی کار را مشخص می‌کند و به متغیرهایی چون جمعیت فعال و جمعیت در سن کار که در دل خود جمعیت غیرفعال را نهفته دارد، وابسته است.این شاخص در محدوده ۰ تا ۱۰۰ درصدی قرار گرفته است. هرچه مقدار آن به ۱۰۰ نزدیک‌تر باشد پویایی بازار کار و تمایل افراد به حضور در بازار کار بیشتر بوده و مقادیر نزدیک به صفر عکس این موضوع را نشان می‌دهد.آمارهای تازه نشان می‌دهد نرخ مشارکت اقتصادی در بهار امسال، حتی در ۱۴ استان نسبت به یک سال گذشته کاهش هم پیدا کرده است. این اتفاق در استان‌های آذربایجان غربی و شرقی، اردبیل، اصفهان، ایلام، خراسان رضوی، کرمانشاه، کهکیلویه و بویراحمد، گیلان، لرستان، مازندران، هرمزگان، همدان و یزد رخ داده و در این استان‌ها طی یک سال، نرخ مشارکت افت کرده است.ارقام منتشرشده کشوری توسط مرکز آمار از سال ۱۳۸۴ تا سال ۱۴۰۲ نشان می‌دهد میانگین نرخ مشارکت در این دوره ۱۹ ساله، ۴۲.۵ درصد بوده است. به‌عبارت‌دیگر طی سال‌های موردبررسی به‌طور میانگین از هر ۱۰ ایرانی فقط ۴ نفر تمایل به کار کردن داشته‌ و به جست‌وجوی شغل پرداخته یا مشغول به کار بوده‌اند.نرخ مشارکت اقتصادی از تابستان ۱۳۹۹ که در اعدادی بالاتر از ۴۱.۵ درصد سیر می‌کرد تاکنون که نزدیک به چهار سال می‌گذرد، در یک روند سینوسی حرکت کرده است. در بهار سال ۱۴۰۰ نرخ مشارکت اقتصادی ۴۱.۴ درصد بوده. در تابستان به ۴۱.۱ درصد رسیده و در پاییز ۴۰.۹ درصد را ثبت کرده و در زمستان ۱۴۰۰ به ۴۰.۴ درصد کاهش پیدا کرده است. این شاخص مهم پس از آن دوباره رو به بالا رفته و خود را به سطح ۴۱ درصد در پاییز سال ۱۴۰۱ رسانده، اما دوباره در زمستان ۱۴۰۱ کاهش پیدا کرده و به ۴۰.۵ درصد رسید.

۴۶