تینا مزدکی: محققان در دریای مدیترانه، جایی که سه ساعت از خشکی فاصله داشت دو آمفورا (خمره سفالی، یا ساختهشده از فلزی مانند طلا و نقره که ۲ دسته دارد) پیدا کردند؛ این آمفوراها از کشتیای یافت شدند که متعلق به عصر برنز بود. این آثار حداقل در بین آثار بهدستآمدهای که مربوط به ۳۲۰۰ سال گذشته میشدند، بیهمتاست.
به گزارش سیلاد، کشتی غرقشده دورتر از سواحل شمالی فلسطین واقع شده و دهها کوزه کنعانی در آن یافت شده است که محققان تنها دو کوزه را بازیابی کردهاند. این کوزهها متعلق به تنها کشتی یافتشده از آن دوران است. تنها تعداد انگشتشماری دیگر از کشتیهای عصر برنز پسین کشف شده که همه آنها در آبهای کمعمق ساحلی دریای مدیترانه، ازجمله دریای اژه یافت شدهاند.
از حدود سال ۲۰۰۰ قبل از میلاد، در عصر برنز، تجارت دریایی بهخصوص در دریای مدیترانه غوغا به پا کرد. در آن زمان این کوزهها را برای ذخیرهسازی منابع و در مسیر شام حمل میکردند. از ویژگی آمفوراها این است که معمولاً پایینشان نوکتیز یا گرد است، بنابراین با حرکت کشتی تکان میخورند، اما واژگون نمیشوند و نمیشکنند.
این ظروف در طول قرنها به شکلی تکاملیافتهاند که میتوان با بررسی شکل و طرح آنها را بهطور قابلاعتمادی تاریخگذاری کرد. بنابراین بر اساس گردن کوزههای اخیراً کشفشده، زاویه برجسته شانهها و قاعده نوکتیز آنها، قدمت این آمفوراها بین ۱۴۰۰ تا ۱۲۰۰ قبل از میلاد تخمین زده میشود.
اولین نشانههای کشتی غرقشده، سال ۲۰۲۳ طی یک بررسی زیستمحیطی قبل از توسعه میدان گازی جدید یافت شد. بررسیها حداقل ۹ مکان باستانشناسی در اعماق دریا، ازجمله کشتی غرقشدهای مربوط به اواخر عصر برنز را آشکار کرد. اما جزئیات این یافتهها هرگز فاش نشد و مکانها هرگز حفاری نشدند.
گنجی در میان زبالهها
محققان در کاوشهای بستر دریا به دنبال مناطق و زیستگاههای حساسی بودند که ارزش نجات داشته باشد. امواج ردیابها مکانی را نشان میداد که عمدتا از زبالههای امروزی تشکیل شده بود. تصاویر آنها کیسههای پلاستیکی، صندلیهای عرشه، بشکههای روغن و توالت چینی، همراه با صندلی را نشان میدهد. گاهی اوقات آنها آمفورا و قطعات سرامیکی نیز در میان زبالهها پیدا میکنند.
این بار اما امواج ردیاب، مجموعه بزرگی از کوزهها را نیز نشان داد. بنابراین آنها کوزهها و هرگونه مصنوع دیگر را که در عمق ۱۸۰۰ متری دیدهشده بود، برای تعیین منشأ کشتی بازیابی کردند. دهها کوزه، تقریباً یکسان با حدود نیم متر طول، در یک محدوده جمع شده بودند. با کنار رفتن ردیف اول، ردیف دومی از آمفورا تا به چشم میخورد. محققان چند آمفورایی که میتوانستند با حداقل خسارت بیرون بیاورند را انتخاب کردند.
تاریخ پیشنهادی برای این آثار، دقیقاً در میانهی مرتبطترین دوره اواخر عصر برنز است که روزگار آن با اوج دریانوردی در دریای اژه و شرق مدیترانه مطابقت دارد. این کشتی غرقشده، یافتهای باورنکردنی از این عصر به شمار میرود؛ زیرا هر کشتی شکستهای اساساً یک ماشین زمان است و هرچه در آن کشتی بوده، در یکلحظه غرق شده است.
فقدان امواج، طوفانها و فعالیتهای انسانی شدید در این منطقه نشان میدهد که بقایای این کشتی احتمالاً بهتر از دیگر مصنوعات غرقشده که در نزدیکی ساحل یافت میشوند، حفظشده است. اگرچه آمفوراها بهوضوح نشان میدهند که کشتی همراه با آنها غرقشده، اما چیزی از بدنه کشتی در این جستوجو قابلمشاهده نبود. ممکن است بخشی از بقایای کشتی چوبی زیر انبوه کوزهها در گل دفن شده باشد.
حفاریهای اعماق دریا گران، پیچیده و مملو از مشکلات روششناختی هستند. با این حال احتمالاً محققان دیگر میتوانند در آینده آثاری از کشتی نیز پیدا کنند.
منبع: scientificamerican
۵۴۳۲۳
