کشف یک کهکشان جدید با نگاه تیزبین تلسکوپ هابل/ عکس
گروهی از ستاره‌شناس‌ها از تلسکوپ فضایی هابل برای کشف کهکشانی ۱۱ میلیارد ساله استفاده کردند. آن‌ها به‌جای رصد نور منتشرشده، به‌دنبال نور جذب‌شده به‌واسطه‌ی کهکشان رفتند.
درست همان‌طورکه لامپ حبابی را براساس نوری می‌بینیم که منتشر می‌کند، ستاره‌شناس‌ها هم کهکشان‌ها را با استفاده از نور ستاره‌هایشان رصد می‌کنند. کهکشان‌ها امواج نور را در طیف الکترومغناطیسی تولید می‌کنند و تلسکوپ‌های مختلف می‌توانند این اجرام کیهانی را در طول موج‌های مختلف رصد و بدین‌ترتیب تصویر کاملی از آن‌ها ایجاد کنند.
بااین‌حال، وقتی کهکشانی دقیقاً در مسیر یکسانی با کهکشان درخشان دوردست دیگر قرار دارد، روش دیگری برای رصدهای کهکشانی مطرح می‌شود. با عبور نور از کهکشان پس‌زمینه به‌سمت کهکشان پیش‌زمینه، گاز و غبار موجود در کهکشان پیش‌زمینه بخشی از طول‌موج‌های کهکشان پس‌زمینه را جذب می‌کند.
ازآن‌جاکه عنصرهای شیمیایی نور را در طول موج‌های مشخصی جذب می‌کنند، با بررسی شکاف در خروجی نور یا طیف منبع پس‌زمینه می‌توان نوع جرمی را حدس زد که نور از آن عبور کرده است. به‌بیان بهتر، براساس شکاف‌ها نور به‌وسیله‌ی شیء پیش‌زمینه جذب می‌شود.
یکی از منابع نور مفید پس‌زمینه برای روش یادشده اختروش‌ها هستند. این اجرام بسیار درخشان با سیاه‌چاله کلان‌جرمی تقویت می‌شوند که فواره‌های ماده و اشعه را با بلعیدن مواد اطراف خود منتشر می‌کنند.
پژوهشگرها برای یافتن کهکشان‌های جذب‌کننده در ابتدا به اختروش‌های نسبتاً قرمز نگاه کردند. ازآن‌جاکه غبار ستاره‌ای معمولاً نور آبی را جذب می‌کند، درصورت وجود کهکشان غبارآلود در پیش‌زمینه، رنگ اختروش به رنگ قرمز تمایل پیدا می‌کند.
پژوهشگرها کهکشان‌های جذب‌کننده‌ی متعددی را با تجزیه‌ی نور اختروش‌های سرخ‌شده رصد کردند؛ اما پس از این کار با وظیفه‌ی دشوارتری روبه‌رو شدند: شکار نور منتشرشده از خود کهکشان جذب‌کننده.
کرم شب‌تاب دربرابر فانوس کیهانی
اختروش وقتی درست پشت‌سر کهکشان قرار گرفته باشد، دید ما از کهکشان‌های پیش‌زمینه را به‌دلیل درخشش زیاد مختل خواهد کرد؛ به‌گونه‌ای که نور ترکیبی ستاره‌های داخل کل کهکشان را هم تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. به‌همین‌دلیل، رصد کهکشان جذب‌کننده ازطریق نور آن مانند تلاش برای دیدن کرم شب‌تاب درمقابل نور فانوس دریایی از ساحل است. با اینکه این چالش برای بسیاری از افراد دشوار است، گروهی از پژوهشگرها توانستند مشکل را برطرف کنند.
متأسفانه دانشمندان هنوز نور متعلق به کهکشان جذب‌کننده‌ی ۱۱ میلیارد ساله را کاملاً شناسایی نکرده‌اند؛ ولی الگوهای جذب این جرم نکات مهمی را آشکار کردند. درواقع، داده‌های به دست‌آمده از این کهکشان متعلق به زمانی است که تقریبا ۳ میلیارد سال از عمر جهان ۱۳٫۸ میلیارد ساله‌ی ما می‌گذشت؛ بنابراین کهکشان یادشده نمونه‌ی بالغ‌تری نسبت به راه شیری است.
در واقع دانشمندان با شاخصه‌های کشف‌شده در نور گمشده، به نکاتی درباره‌ی غبار در کهکشان پیش‌زمینه پی بردند. به نظر می‌رسد غبار کهکشان جدید به غبارهای رایج راه شیری و کهکشان‌های همسایه شباهت دارد.
دانشمندان همچنین نشان دادند کهکشان یادشده دارای یک همراه درخشان است. کهکشان همراه که به نظر می‌رسد دارای ستاره‌های در حال تولد با سرعتی بالا است، به کهکشان جذب‌کننده نزدیک است. بنابراین می‌توان گفت این دو کهکشان احتمالا بخشی از یک گروه کهکشانی مانند گروه محلی باشند که راه شیری هم در آن قرار گرفته است.
پژوهشگرها قرار است رصدهای خود را با ابزارهای دیگری مثل تلسکوپ نوری نوردیک در لا پالما تکرار کنند و با جستجوی اعضای دیگر گروه کهکشانی یادشده، به نور کهکشان جذب‌کننده برسند.
۵۸۵۸
مجله خبری سیلاد
