جنگ اوکراین در پنجم اسفند ۱۴۰۰ (۲۴ فوریه ۲۰۲۲) آغاز شد و به سرعت بلوک غرب به سرکردگی آمریکا در پشت سر اوکراین و در برابر روسیه متحد شد. اتحادیه اروپا در نخستین واکنش، از بیم آنچه که مقامات، «جنگ در دروازه اروپا و پشت در خانه» خواندند، بیش از هر زمان دیگری به آمریکا و سیاست‌های جنگ‌افروزانه آن نزدیک شد.

پیروی بی قید و شرط اروپا از سیاست آمریکا در همه بخش‌های سیاسی، اقتصادی و نظامی آن تاثیر گذاشت و کشورهای قاره سبز به ناچار در حال تغییر الگوهای همیشگی خود در این زمینه‌ها هستند. تغییر منابع تامین انرژی که با تحریم‌های اروپا علیه مسکو آغاز شد کشورهای اروپایی را با افزایش بهای انرژی و در پی آن تورم بی‌سابقه مواجه کرد. این کشورها همچنین برای تامین سلاح و کمک تسلیحاتی وعده داده شده به اوکراین با خطر خلع سلاح زرادخانه‌های خود مواجه شدند و برخی از آنان پس از سال‌ها به افزایش بی‌سابقه بودجه نظامی در بحبوحه درگیری دولت‌ها با تورم افسار گسیخته تن دادند.

ماه‌ها پس از جنگ اوکراین، افزایش تردیدها در میان مقام های اروپایی در مورد درستی سیاست تحریم‌ها علیه مسکو و پیروی از سیاست‌های دیکته شده توسط واشنگتن تا جایی افزایش یافت که برخی سران اروپایی همچون امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه را بر آن داشت تا از ضرورت «استقلال راهبردی اروپا» سخن بگوید. وی همچنین به تازگی از کشورهای اروپایی خواسته است تا به دنبال استقلال بیشتر در دفاع از حریم هوایی خود باشند تا از اتکای بیش از حد به آمریکا اجتناب کنند.

حال با گذشت بیش از یک سال و نیم از آغاز این درگیری، اصرار کشورهای غربی به افزایش کمک‌های نظامی به کی‌یف و افزوده شدن جنگ‌افزارهای سنگین، موشک‌های کروز و جنگنده‌های پیشرفته به فهرست بلند این کمک‌ها و مبهم‌تر شدن دورنمای پایان جنگ، زمان مناسب برای پرسیدن این پرسش فرارسیده است که بزرگترین سود از این درگیری عاید چه کشوری شده است و این کشور چه هدفی را از ادامه جنگ دنبال می‌کند؟

سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری ایران در سخنان دیروز خود در مجمع عمومی سازمان ملل با بیان اینکه « جنگ در اروپا به نفع هیچ طرف اروپایی نیست»، اعلام کرد: رد کردن هر طرح آتش بس در جنگ اوکراین از سوی آمریکایی‌ها نشان می‌دهد که آمریکا برای تضعیف اروپا برنامه بلندمدت دارد.

این اظهارات در حالی مطرح شد که پیتر سیارتو، وزیر امور خارجه مجارستان به تازگی اعلام کرده سران اتحادیه اروپا در حفاظت از شهروندانشان در برابر پیامدهای جنگ اوکراین، شکست خورده‌اند و درگیری‌‎های نظامی در اوکراین، اتحادیه اروپا را عمیقاً و «به شکل فاجعه‌آمیزی» تضعیف کرده است.

این در حالیست که هیچ تردیدی درمورد برد اقتصادی آمریکا در میانه رویارویی نظامی روسیه و اوکراین وجود ندارد. تداوم جنگ اوکراین و در پی آن ادامه ارائه کمک‌های تسلیحاتی واشنگتن به کی‌یف و نیز کمک کشورهای اعانه دهنده سلاح به اوکراین که موجودی انبار تسلیحاتیشان رو به اتمام است، همچنان سود کلانی را روانه جیب شرکت‌های اسلحه سازی آمریکا کرده است.

نشریه «فارین پالیسی» طی گزارشی در این باره نوشت: میزان فروش تسلیحات آمریکا به متحدان ناتو در سال ۲۰۲۲ در مقایسه با سال گذشته تقریبا دو برابر بوده است. در حالی که اعضای ناتو به دنبال جنگ اوکراین برای تهیه سلاح‌های پیشرفته تقلا کردند و همچنان به دنبال خرید تسلیحات و مهمات هستند.

طبق تحلیل این نشریه از داده‌های دو ساله «آژانس همکاری امنیت دفاعی» پنتاگون، در سال ۲۰۲۱ دولت آمریکا ۱۴ بسته فروش عمده سلاح به متحدان ناتو به ارزش حدود ۱۵ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار را تایید کرد. در سال ۲۰۲۲ این میزان به ۲۴ بسته فروش عمده تسلیحات به ارزش ۲۸ میلیارد دلار از جمله ۱ میلیارد و ۲۴۰ میلیون دلار فروش به فنلاند (به عنوان عضو احتمالی ناتو) رسید.

این درآمد با تداوم جنگ در سال جاری میلادی و در حالی که راه بر مذاکره برای پایان گرفتن این جنگ بسته است، افزایش خواهد یافت. روزنامه «نیویورک‌تایمز» به تازگی در گزارشی نوشت در حالی که جنگ در اوکراین ادامه دارد صحبت از مذاکرات برای دستیابی به صلح تقریباً به یک تابو تبدیل شده است.

این رسانه دلیل این امر را امید کشورهای غربی به ضدحمله اوکراین خوانده و در ادامه آورد: چارلز کاپچان، استاد علوم سیاسی دانشگاه جورج‌تاون به همراه ریچارد هارس، رئیس سابق اندیشکده شورای روابط خارجی در ماه آوریل در یادداشتی از واشنگتن و متحدانش خواستند طرحی برای ورود به مذاکره آماده کنند. اما این دو نفر به دلیل نگارش این یادداشت به شدت در آمریکا مورد انتقاد قرار گرفتند. این در حالیست که گزارش‌های متعددی از تلاش آمریکا و برخی دیگر از کشورهای غربی برای ممانعت از شکل‌گیری مذاکرات صلح، وجود دارد.

تداوم جنگ اوکراین می‌تواند با تشدید بحران اقتصادی در اروپای محروم شده از سوخت ارزان روسیه، این قاره را با مشکلات امنیتی میان و بلند مدت هم مواجه و آن را بیش از هر زمان دیگری در موضع ضعف و در معرض تهدید قرار دهد.

اندیشکده «ریسپانسیبل استِیت کرفت» در مورد تهدیدهای تداوم جنگ اوکراین برای اروپا، جنگ منجمد یا جنگ برای همیشه را به امنیتی بلند و میان مدت پیش روی اروپا معرفی کرد و توضیح داد: در این صورت، اوکراین به یک رژیم مسلح که باید همواره برای عملیات نظامی آماده باشد تبدیل می شود. همچنین اگر روسیه جدا مانده از اروپا، قادر به شکست اوکراین یا توقف حملات آن نباشد، ممکن است رادیکال‌تر شود و اروپا را به جنگی نامتقارن بکشاند. به این ترتیب اروپا در یک دوراهی کلاسیک امنیتی گرفتار خواهد شد: افزایش کمک‌های نظامی به اوکراین با هدف تقویت امنیت اروپا که تنها به ناامنی بیشتر منجر می‌شود.

آنچه مسلم است تداوم جنگ اوکراین به نفع هیچ کشور اروپایی نیست و تنها برنده این درگیری، بی تردید دولت آمریکاست که علاوه بر سود هنگفتی که عاید کارخانه‌های اسلحه‌سازی اش می شود، رقیب اروپایی را هم تضعیف، از میدان رقابت اقتصادی خارج و بیش از گذشته از نظر امنیتی به خود وابسته می کند.

۳۱۰۳۱۰