قیمت مسکن نیز همانند دیگر کالاها در اقتصاد از این امر مستثنی نیست. اما در پاسخ به این سوال که آیا امکان دستوری بودن قیمت مسکن که از نیازهای اولیه هر انسان به شمار می‌رود، از سوی نهادهای مختلف امکانپذیر است یا نه، ابتدا باید بدانیم قیمت مسکن متاثر از چه عواملی است.
قیمت مسکن کجا تعیین می‌شود
هنگامیکه صحبت از قیمت به میان می‌آید، اولین موضوعی که به ذهن می‌رسد تعادل عرضه و تقاضاست، به نحویکه افزایش عرضه (در کنار ثبات تقاضا) موجب کاهش قیمت و افزایش تقاضا (با ثبات عرضه) باعث افزایش قیمت خواهد بود. اما مسئله مهم این است که عرضه و تقاضا هریک متاثر از عوامل متعددی هستند که این امر بر قیمت تعادلی پیش گفته اثر خواهد داشت.
حال می‌پردازیم به مسئله قیمت مسکن در ایران. در ادامه این یادداشت این عوامل را یک به یک بر می‌شماریم. اولین مسئله تاثیرگذار بر قیمت مسکن در ایران همانند سایر کالاها و خدمات متاثر از تغییرات عرضه و تقاضاست. جمعیت رو به افزایش کشور، نیازمند سرپناه است، از سوی دیگر سازندگان تمایلی به فروش واحدهای مسکونی ساخته شده خود ندارند و چرایی این امر را باید در عامل اثر گذار دیگر بر قیمت جست و جو کرد: نگاه سرمایه‌گذاری به مسکن!
در ایران مسکن به عنوان یکی از گزینه‌های مهم برای سرمایه‌گذاری به شمار می‌رود که دلیل این امر افزایش قیمت‌ها در طول زمان است که می‌تواند افراد را ترغیب به سرمایه‌گذاری در این کالا کند. از سویی دیگر روند تورم در ایران در گذشته باعث می‌شود افراد به دنبال سرمایه‌گذاری‌هایی باشند که ارزش پولشان را در قبال افزایش سطح عمومی قیمت‌ها حفظ کند. یکی دیگر از دلایلی که مردم به مسکن با نگاه سرمایه‌گذاری می‌نگرند ایجاد درآمدی ثابت برای آن‌ها از طریق دریافت اجاره است.
از دیگر عوامل موثر بر قیمت مسکن می‌توان از تغییرات نرخ ارز که تعیین کننده اصلی قیمت مواد اولیه ساخت و تجهیزات ساختمانی است، نام برد.
رشد یا رکود اقتصادی نیز می‌تواند تأثیر مستقیم بر توان خرید افراد و تقاضای مسکن داشته باشد. سیاست‌های دولت در زمینه مسکن همچون تسهیلات مسکن و سیاست‌های تنظیم قیمت نیز می‌توانند بر بهای فروش هر متر مربع مسکن تأثیرگذار باشند. عوامل جغرافیایی، شرایط تأمین مالی و نرخ سود تسهیلات بانکی و وام مسکن از دیگر عوامل موثر بر توانایی خرید مسکن و در نتیجه قیمت آن به شمار می‌روند.
می‌خواهیم بدانیم پلتفرم‌های آنلاین چگونه می‌توانند بر قیمت‌گذاری مسکن تاثیر داشته باشند. پلتفرم‌های آنلاین با در کنار هم قرار دادن عرضه کنندگان متعدد (شامل فروشندگان و دلالان) رقابت‌پذیری را افزایش داده و موجب شفافیت بیشتر در بازار می‌شوند. از سویی دسترسی به این پلتفرم‌ها باعث می‌شود کاربران بتوانند با در دست داشتن داده‌های متنوع به تحلیل پرداخته و تصمیم‌گیری نمایند. بدین ترتیب می‌توان گفت پلتفرم‌های آنلاین یکی از راه‌های کاهش هزینه، شفاف‌سازی قیمت‌ها و صرفه جویی در زمان خرید مسکن به شمار می‌روند.
البته از تاثیر تورمی این پلتفرم‌ها نمی‌توان غافل شد! افزایش تقاضا و افزایش مبادلات در کنار یکدیگر می‌توانند موجب افزایش تورم و شکل گیری انتظارات تورمی بشوند. باید خاطر نشان کرد همواره سودجویانی مترصد یافتن فرصتی برای بیشتر نشان دادن ارزش کالای خود هستند که پلتفرم‌های آنلاین خرید مسکن در صورت عدم نظارت می‌تواند چنین فرصتی را برای آن‌ها فراهم نماید.
کوتاه سخن آنکه وجود پلتفرم‌های خرید و فروش مسکن در قیمت گذاری موثر خواهند بود اما این امر بدان معنا نیست که بازار مسکن به دست فعالان این حیطه قیمت‌سازی می‌شود، وجود نظارت بر عملکرد این پلتفرم‌ها قطعا سازنده خواهد بود اما راه حل قیمت بالای مسکن را باید در عواملی بنیادی‌تر جستجو کرد.
ترکیب این عوامل با یکدیگر می‌تواند به تغییرات متفاوت در قیمت مسکن در ایران منجر شود.
دکترای اقتصاد و مدرس دانشگاه
۲۲۳۲۲۳
