تینا مزدکی_عنکبوت‌های گرسنه‌ی هم‌نوع‌خوار خواهر و برادرهای زنده‌ی خود را شکار نمی‌کنند، سیگنال‌های اجتماعی از شکار خواهر و برادرها توسط عنکبوت‌های جوانِ گونه‌ی قیف تنک اروپایی، حتی در شرایط گرسنگی شدید، جلوگیری می‌کنند. با این حال، به‌محض مرگ یکی از هم‌نوع‌ها، سایر عنکبوت‌ها بدون تأخیر لاشه‌ی او را تغذیه می‌کنند.
بر اساس مطالعه‌ای جدید، عنکبوت‌های جوانِ هم‌نوع‌خوار سیگنال‌هایی اجتماعی از خود ساطع می‌کنند که مانع هم‌نوع‌خواری بین خواهر و برادرها می‌شود؛ اما این محافظت تنها تا زمانی برقرار است که عنکبوت‌ها زنده باشند، چرا که پس از مرگ، لاشه‌ها به منبع تغذیه‌ی سایرین تبدیل می‌شوند.
عنکبوت‌های قیف تنک اروپایی (Agelena labyrinthica) در سراسر اروپا زندگی می‌کنند و عمدتاً زندگی انفرادی دارند. این گونه از حشرات کوچک تغذیه می‌کند و در صورت فراهم بودن فرصت، به هم‌نوع‌خواری نیز روی می‌آورد. با این حال، در سنین پایین، نوزادهای این عنکبوت‌ها به‌صورت مسالمت‌آمیز در یک تار مشترک زندگی می‌کنند.
در پژوهشی که در شماره‌ی آوریل مجله‌ی Animal Behaviour منتشر شده، دانشمندان میزان بردباری اجتماعی عنکبوت‌های قیف تنک اروپایی را در شرایط گرسنگی شدید مورد بررسی قرار داده‌اند. در این مطالعه، عنکبوت‌های پرورش‌یافته در آزمایشگاه از غذا محروم شدند تا مشخص شود آیا به یکدیگر حمله خواهند کرد یا خیر. برخلاف انتظار، عنکبوت‌ها حتی در شرایط گرسنگی نیز رفتار صلح‌آمیز خود را حفظ کردند.
آنتوان لمپرور، دانشجوی دکتری، و رافائل ژانسون، پژوهشگر ارشد، هر دو از دانشگاه تولوز و مرکز ملی تحقیقات علمی فرانسه (CNRS)، در گفت‌وگویی گفتند:«عنکبوت‌ها، حتی در حالت گرسنگی شدید، نسبت به خواهر و برادرهای زنده‌ی خود تحمل بالایی نشان می‌دهند و سیگنال‌هایی قوی میان آن‌ها رد و بدل می‌شود که مانع بروز رفتارهای هم‌نوع‌خوارانه می‌شود.»
اما این سیگنال‌ها فقط تا زمانی که عنکبوت‌ها زنده هستند عمل می‌کنند، چرا که مطابق نتایج تحقیق، نوزادهای عنکبوت به‌محض مرگ یکی از هم‌نوع‌ها، به سرعت از لاشه‌ی او تغذیه می‌کنند. عنکبوت‌های قیف تنک اروپایی تارهایی با ساختار پیچیده‌ی تونل‌مانند می‌سازند. ماده‌ها در تابستان تا ۱۳۰ تخم را در بخش مرکزی تار خود قرار می‌دهند و از آن‌ها مراقبت می‌کنند. نوزادها زمستان را در کنار مادر خود در همان تار سپری می‌کنند و در بهار از تار خارج می‌شوند.
نوزادها در ابتدا از زرده‌ی تخم موجود در شکم خود تغذیه می‌کنند و در صورت مرگ مادر، حتی ممکن است او را نیز بخورند. با این حال، تنها چند روز پس از بیرون آمدن از تخم، توانایی شکار مگس را دارند و از همان ابتدا قابلیت شکارگری در آن‌ها مشاهده می‌شود.
برای بررسی علت رفتار غیرتهاجمی بین خواهر و برادرها، لمپرور و ژانسون تخم‌های عنکبوت قیف تنک اروپایی را از جنوب غربی فرانسه جمع‌آوری و در آزمایشگاه پرورش دادند. بخشی از نوزادها در گروه‌های چهارتایی و بخشی دیگر به‌صورت انفرادی نگهداری شدند. در طول آزمایش به آن‌ها غذا داده نشد و پس از ۲۰ روز، دو عنکبوت گرسنه را در محفظه‌های پلاستیکی کوچک قرار دادند تا نحوه‌ی تعامل آن‌ها بررسی شود.
نتایج نشان داد عنکبوت‌هایی که به‌صورت گروهی پرورش یافته بودند، در مقایسه با عنکبوت‌های تنها، رفتار تهاجمی کمتری داشتند؛ موضوعی که ژانسون در تحقیقات قبلی نیز اثبات کرده بود. به گفته‌ی پژوهشگران، این تفاوت رفتاری می‌تواند به کاهش حساسیت به سیگنال‌های اجتماعی در نتیجه‌ی انزوا مربوط باشد. با وجود تفاوت در سطح رفتار تهاجمی، هر دو گروه، چه گروهی و چه انفرادی پرورش یافته، لاشه‌ی هم‌نوعان مرده‌ی خود را با سرعت خوردند؛ مسئله‌ای که از دو جهت برای محققان جالب توجه بود و آن‌ها در این باره گفتند: «اولاً، عنکبوت‌ها معمولاً شکارچی طعمه‌ی زنده هستند نه مرده. و دوم، مهم‌تر از آن، همان‌طور که در تحقیقات پیشین نیز نشان داده‌ایم، عنکبوت‌ها می‌توانند هفته‌ها با خواهر و برادرهای زنده‌ی خود کنار بیایند، اما جسد یک هم‌نوع را ظرف کمتر از یک ساعت پس از مرگ مصرف می‌کنند.»
لمپرور و ژانسون در این مطالعه نوشتند که احتمالاً عنکبوت‌های زنده سیگنالی به نام «سیگنال زندگی» از طریق مواد شیمیایی منتشر می‌کنند؛ روشی که عنکبوت‌ها از آن برای برقراری ارتباط استفاده می‌کنند. مرحله‌ی بعدی تحقیقات این گروه، بررسی دقیق ترکیبات شیمیایی این سیگنال خواهد بود.
منبع: livescience
۵۸۳۲۳
