درخت ۴۰۰۰ ساله که اسکندر مقدونی را هم دیده است/ عکس

تینا مزدکی_درخت زیتون وووس یکی از کهن‌ترین درختان زیتون در جهان است که قدمت آن بین ۲,۰۰۰ تا ۴,۰۰۰ سال برآورد می‌شود. اگر سن آن به ۴,۰۰۰ سال برسد، می‌توان گفت که این درخت حتی قبل از اسکندر مقدونی و فیثاغورث نیز وجود داشته است.

برخلاف بسیاری از درختان جوان‌تر، این درخت دارای سازگاری‌های بی‌نظیری است. تنه‌ی مستحکم و ریشه‌های پیچیده‌ی آن باعث شده تا در برابر خشکسالی، تغییرات اقلیمی، آتش‌سوزی‌ها و فعالیت‌های انسانی مقاوم بماند و همچنان میوه بدهد. ساختار منحصربه‌فرد آن، که ترکیبی از وراثت ژنتیکی و تأثیرات محیطی است، این درخت را به موضوعی ارزشمند برای پژوهش در زمینه‌ی طول عمر و سازگاری گونه‌های گیاهی تبدیل کرده است.

فراتر از اهمیت زیست‌شناختی، این درخت که حتی از پارتنون آتن نیز قدیمی‌تر است، به بخشی جدایی‌ناپذیر از فرهنگ و میراث یونان تبدیل شده است. کاوش‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهند که درختان زیتون از دیرباز در اسطوره‌ها و آیین‌های مقدس حضور داشته‌اند، و وووس نیز از این قاعده مستثنی نیست.

راز طول عمر شگفت‌انگیز وووس

درختان زیتون، از جمله وووس، توانایی منحصربه‌فردی در تکثیر غیرجنسی یا رویشی دارند. در قلب این فرآیند، ریشه‌ی مادر قرار دارد؛ شبکه‌ای زیرزمینی که نه‌تنها درخت را پایدار نگه می‌دارد، بلکه پس از تخریب تنه، امکان رشد دوباره‌ی آن را فراهم می‌کند. این ویژگی باعث می‌شود که درخت حتی در صورت سوختن، قطع‌شدن یا آسیب‌دیدگی شدید، باز هم به حیات خود ادامه دهد.

وووس در طول هزاران سال از این طرح ژنتیکی خارق‌العاده بهره برده و شاخه‌های جدیدی را ایجاد کرده است که از نظر ژنتیکی با درخت اصلی یکسان‌اند. این شکل از تکثیر رویشی یکی از موثرترین راهکارهای طبیعت برای بقا در شرایط اقلیمی متغیر است. در سطح سلولی، درختان زیتون مسیرهای زیست‌شیمیایی ویژه‌ای دارند که به ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده و مقابله با عوامل بیماری‌زا کمک می‌کند. ترکیباتی مانند آنتی‌اکسیدان‌ها و پروتئین‌های مقابله با استرس، یکپارچگی سلولی را در طول قرن‌ها حفظ می‌کنند.

درباره این درخت در «کهن‌ترین درخت زیتون جهان/ درختی که اسکندر مقدونی و فیثاغورث را دیده است!/ عکس»، بیشتر بخوانید.

۳۲۳