ماجرای قانون عوامل خارجی در گرجستان/ رویارویی غرب با تفلیس؟

به گزارش سیلاد واشنگتن در واکنش به تصویب قانون “عوامل خارجی” توسط گرجستان به دنبال وضع یکسری محدودیت‌ها علیه مقام‌های این کشور است.

آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا گفت: «در واکنش به این اقدامات، وزارت خارجه آمریکا در حال اجرای یک سیاستگذاری محدودیت جدید ویزا برای گرجستان است که علیه افرادی وضع خواهد شد که مسئول این روند تضعیف کننده دموکراسی هستند یا در آن دخالت دارند. همچنین این محدودیت ها شامل اعضای خانواده ایشان نیز می‌شود».

پیش تر نیز جیمز اوبراین، دستیار وزیر امور خارجه آمریکا در امور اروپا و اوراسیا، گفته بود که اگر این لایحه به قانون تبدیل شود، آمریکا می‌تواند تحریم‌هایی را علیه گرجستان اعمال کند. او همچنین گفت که ایالات متحده می تواند در مورد حدود ۳۹۰ میلیون دلار کمکی که قصد دارد در گرجستان خرج کند تجدید نظر کند.

بر اساس قانون “عوامل خارجی”، سازمان‌های مردم نهاد و رسانه‌های خبری که بیش از ۲۰ درصد از بودجه خود را از خارج از گرجستان تامین می‌کنند باید به عنوان کارگزار خارجی ثبت شوند.

بسیاری استدلال می کنند که قانون “عوامل خارجی” مانعی بر سر راه عضویت احتمالی گرجستان در اتحادیه اروپا خواهد شد. درست یه همین دلیل سالومه زورابیشویلی، رئیس‌جمهور گرجستان لایحه‌ای را که توسط پارلمان این کشور تصویب شده وتو کرده است. او اعتقاد دارد آسیب زدن به آزادی نهادهای مدنی و رسانه‌ها می‌تواند گرجستان را در وضعیت دشواری فرو برده و آزادی را در این کشور محدود کند.

قانون عوامل خارجی چیست؟

قانون “عوامل خارجی”، گروه‌های غیردولتی و رسانه‌هایی را که بیش از ۲۰ درصد بودجه خود را از منابع خارجی دریافت می‌کنند، ملزم می‌کند تا به‌عنوان سازمان‌های حامی منافع قدرت خارجی ثبت نام کنند و صورت‌های مالی سالانه فعالیت‌های خود را به دولت ارائه کنند. در این قانون به وزارت دادگستری گرجستان اختیارات گسترده ای برای نظارت بر رعایت قوانین داده می شود. تخلفات نیز جریمه ای معادل بیش از ۹۳۰۰ دلار را در پی خواهد داشت.

اعتراضات گسترده

مقامات دولتی و قانونگذاران حزب حاکم معتقدند که این قانون با شفاف‌تر کردن سازمان‌های غیردولتی که نقشی مرکزی در زندگی سیاسی بسیار قطبی گرجستان داشته‌اند، حاکمیت کشور را تقویت می‌کند. آقای کوباخیدزه، نخست‌وزیر گرجستان که اخیراً منصوب شده است، بر خلاف رئیس جمهور گرجستان با این قانون موافق است. وی فعالانی را که با این لایحه مخالفت می‌کنند، افرادی متکبر و بی‌خبر معرفی کرد که برای باور اینکه این لایحه با روسیه مرتبط است، شستشوی مغزی داده شده‌اند. کوباخیدزه در پستی در فیسبوک گفت: «یک فرد با اعتماد به نفس بدون دانش و هوش از یک تانک روسی بدتر است».

اما معترضان این قانون را به عنوان تلاشی پنهانی برای تبدیل گرجستان به یک کشور طرفدار روسیه محکوم کرده اند. به ادعای معترضان این طرح بیانگر حرکت گرجستان به سمت اقتدارگرایی و کاهش امید به عضویت آن در اتحادیه اروپا است.

معترضان این لایحه را “قانون روسیه” خواندند و استدلال کردند که این لایحه مشابه اقدامی مشابه در روسیه است. قانون “عوامل خارجی” روسیه که در سال ۲۰۱۲ تصویب شد، توسط دولت روسیه نیز به عنوان یک اقدام شفاف‌سازی به تصویر کشیده شد، اما به سرعت به ابزاری سنگین برای خفه کردن و انگ زدن به گروه‌های ضد کرملین و سازمان‌های رسانه‌ای تبدیل شد.

طی ماه گذشته هزاران نفر در تفلیس و دیگر شهرهای گرجستان به این لایحه اعتراض کرده و در اعتراض به خیابان ها آمده اند. با افزایش جمعیت، پلیس شروع به استفاده از تاکتیک های خشونت آمیز برای متفرق کردن آنها کرد. پلیس ضد شورش گرجستان از گاز اشک آور و ماشین آب پاش استفاده کرد. برخی از معترضان، از جمله تد جوناس، وکیل گرجستانی آمریکایی که از اوایل دهه ۱۹۹۰ در این کشور زندگی می کند، در درگیری های پرتنش مورد ضرب و شتم قرار گرفتند. آقای جوناس در پستی در فیس بوک گفت: «آنها مرا حدود ۳۰ متر روی پیاده رو کشیدند و در تمام طول مسیر مرا کتک و لگد زدند. من در نهایت با بینی خونی، کبودی ناشی از لگد یا مشت روی سر، فک، کاسه چشم راست و تا حدودی در سمت چپم مواجه شدم».

چرا گرجستان به روسیه نزدیک شد؟

در چند سال گذشته، غرب در گرجستان نفوذ گسترده ای داشته است. کشورهای غربی از یک سو تلاش کردند تا آرمان‌های غربی مانند دموکراسی و لیبرالیسم را در میان مردم گرجستان ترویج دهند و از سوی دیگر، تلاش زیادی کرده اند تا حزب حاکم را جذب خود کنند. در دسامبر گذشته، اتحادیه اروپا به گرجستان وضعیت نامزدی اعطا کرد، اقدامی که به طور گسترده به عنوان تلاشی برای جلوگیری از لغزش این کشور به مدار کرملین تلقی می شود.

اما از زمان تهاجم مسکو به اوکراین که بسیاری از کشورهای شوروی سابق را وادار به انتخاب طرف کرد، عمل متعادل‌سازی دشوارتر شده است. این تهاجم همچنین به گرجستان و برخی از کشورهای دیگر فرصت سودآوری برای تجارت با روسیه که به دلیل تحریم های غرب محدود شده است، داد و همین باعث نزدیکی این کشورها با روسیه شد.

در گرجستان “رویای گرجستان” یعنی حزب حاکم دراین کشور فکر می کند که تمرکز غرب اینک فقط به اوکراین و جنگ غزه است و تمرکز آنها بر گرجستان ضعیف شده است، بنابراین هزینه ای که باید برای تصویب این قانون بپردازند ممکن است خیلی زیاد نباشد.

۳۱۱۳۱۱