غزال زیاری: با هر گامی که در زمینه پیشرفت در تکنولوژی برداشته می‌شود، ما اکتشافات حیرت‌آور و جذابی را درباره کیهان شاهد هستیم؛ اما فکر می‌کنید که پیشرفت بعدی در زمینه رصدخانه‌ها چه خواهد بود؟
بر پایه مقاله منتشر شده در ArXiv، یک انتخاب و گزینه مناسب، می‌تواند ایجاد یک رصدخانه در سطح ماه باشد. قراردادن تلسکوپ روی سطح ماه، ایده جدیدی نیست و ناسا هم پیش از این، کمک‌های مالی اکتشافی را برای تلسکوپ رادیویی دهانه ماه (LCRT) تامین کرده است. در طول ماموریت‌های آپولو، فضانوردان بازتابنده‌هایی را روی سطح ماه قرار دادند تا اخترشناسان بتوانند فاصله تا ماه را با دقتی بالا اندازه‌گیری کنند.
در مقاله جدید منتشر شده، نویسندگان چندین ایده شناخته شده را خلاصه کرده و مفهوم جدیدی را تحت عنوان “هایپرتلسکوپ” معرفی می‌کنند.
ایده هایپرتلسکوپ چقدر شدنی است؟
درحالی که تلسکوپ‌های رادیویی مثل LCRT که در سمت دورتر ماه واقع شده‌اند، ممکن است محبوب‌ترین گزینه باشند، اما تلسکوپ‌های دیگری مثل LFTALP (تلسکوپ یافتن حیات در قطب‌های قمری) نیز وجود دارند که مجموعه‌ای از تلسکوپ‌های ۶.۵ متری است که تمرکز آن برروی مطالعه برروی جو سیاره‌های فراخورشیدی است.
بعد از آن کاوشگر نوری UV ماه (LOUVE) است که برروی اجرام فرابنفش و درخشان متمرکز است و حتی پیشنهادهایی برای یک رصدخانه امواج گرانشی مشابه LIGO نیز وجود دارد.
اما مشکل همه این پیشنهادات این است که سطح فنی مورد نیاز برای ساخت آنها، در حدی است که برآورده کردن آن حتی بر روی سطح کره زمین نیز چالش‌برانگیز است. ایده ساخت رصدخانه‌های آرایه‌ای و امثال آن بر روی سطح ماه، یک هدف فوق‌العاده است که البته با توانایی‌های فنی بشر، فاصله زیادی دارد.
بیشتر بخوانید:
- چند سیاره در جهان هستی وجود دارد؟
- موجوداتی که پنج میلیون سال در غار حبس شدند/ عکس
در نتیجه نویسندگان این مقاله، ایده ساده‌تری را مطرح کرده‌اند: یک تلسکوپ نوری ساده که بر سطح ماه قرار می‌گیرد. قدرت تلسکوپ نوری تا حد زیادی به اندازه آئینه اولیه و فاصله کانونی تلسکوپ بستگی خواهد داشت. در سطح کره زمین می‌توان فاصله کانونی را با قراردادن چندین آئینه افزایش داد.
هایپرتلسکوپ می‌تواند از یک آئینه آرایه‌ای به عنوان آئینه ابتدایی که در امتداد زمین‌های اطراف دهانه قرار دارد، استفاده کند. می‌توان زنجیره ردیاب‌های تلسکوپ را با یک کابل به حالت معلق به آن متصل کرد؛ چیزی شبیه به روشی که برای ردیاب‌های رصدخانه آرسیبو در بالای صفحه مشبک آویزان هستند.
از آنجا که نیازی نیست که آئینه‌ها خیلی بزرگ باشند، ساخت آن به مراتب ساده‌تر خواهد بود و شکل کلی دهانه به نحوی است که برای نصب آنها در مکان اصلی، نیاز زیادی به سطح زمین نیست.
یکی از ایده‌های مطرح شده برای پیاده‌سازی این برنامه، قرار دادن آئینه‌ها در یک سوی دهانه و نصب ابزارهای دقیق در سمت دیگر دهانه است. این کار فاصله کانونی بسیار گسترده‌ای را فراهم می‌کند.
چالش‌های پیش‌رو چیست؟
تمام این ایده‌ها ، هنوز در حد مراحل ابتدایی هستند و چالش‌هایی جدی، فراتر از ساخت این ایده‌ها پیش روست که باید در ابتدا بر آنها فائق آمد.
با گذر زمان، گرد و خاک روی آئینه‌ها جمع می‌شوند و باید این گرد و خاک‌ها پاک شوند؛ اگرچه که ماه فعالیت لرزه‌ای به مراتب کمتری نسبت به زمین دارد، اما باز هم این فعالیت‌ها می‌توانند برروی همسویی آئینه‌ها و ردیاب‌ها تاثیرگذار باشند.
اما تا امروز یک نکته واضح است و آن هم این است که ما باز هم به ماه باز خواهیم گشت و انسان‌ها هرجا که قدم بگذارند، در آنجا تلسکوپ ساخته و نصب می‌کنند و احداث یک رصدخانه در سطح ماه، دیر یا زود دارد ولی سوخت و سوز ندارد.
منبع: sciencealert
۵۸۵۸
