بشار اسد به زودی به چین سفر می‌کند

منابع دیپلماتیک شرقی به الاخبار تأکید کردند که به احتمال زیاد یک هیئت عالی‌رتبه سوری به زودی به پایتخت چین سفر خواهد کرد تا با مقامات چینی دیدارهایی در سطح عالی داشته باشد و در مورد توسعه روابط دوجانبه بین دو کشور و نقش چین در مساعدت سوریه برای حل بحران اقتصادی‌اش به بحث و گفت‌وگو بپردازند. مقامات سوریه گفتند که این سفر «بسیار مهم» خواهد بود و اسد در یک مراسم رسمی با شی جینپینگ، رئیس جمهور چین دیدار خواهد کرد.

سفر اسد پس از نقش پکن در دستیابی به مصالحه عربستان و ایران در بهار امسال، نقطه عطفی استراتژیک در مسیر روابط سوریه و چین و دوز قوی دیگری از نقش چین در منطقه خواهد بود. این نقش با برگزاری سه اجلاس شی جینپینگ در عربستان سعودی در دسامبر ۲۰۲۲ کلید خورد و نشانه جدیدی از تغییر در سیاست خارجی چین محسوب می‌شود. از جمله این تغییرات سفر وانگ یی، وزیر امور خارجه چین در ژوئیه ۲۰۲۱ به دمشق و دیدار وی با اسد به عنوان بخشی از سفرش به منطقه بود که نشانه قوی از کنار گذاشتن تدریجی چین از ملاحظات غربی در روابط رسمی با سوریه و اعلام فاز سیاسی جدیدی پس از ۱۰ سال جنگ در این کشور بود.

این سفر در وهله اول سیاسی است و بر تمایل چین برای تثبیت مشروعیت دولت سوریه و بشار اسد در سطح بین‌المللی، علی‌رغم تلاش‌های آمریکایی‌ها برای ایجاد مانع در مسیر آشتی اعراب و سوریه و محروم کردن دولت دمشق از سرمایه گذاری در پیشرفت سیاسی با گسترش کنترل کامل بر خاک سوریه، توقف فروپاشی اقتصادی و درگیری اجتماعی و مانع تراشی در هر تلاشی برای بازسازی کشور تاکید دارد.

این سفر همچنین تمایل چین به گسترش نقش و حضور خود در خاورمیانه و ارسال پیام به دولت آمریکا مبنی بر نادیده گرفتن نگرانی‌های غربی را که چینی‌ها در سال‌های اخیر مشاهده کرده‌اند، با وجود مواضع محکم آنها در شورای امنیت درباره موضوع سوریه، تأیید می‌کند.

خطوط کلی سیاست چین در غیبت اخیر رئیس جمهور این کشور در اجلاس G۲۰ در هند منعکس شد. او پیشتر در سال گذشته در اجلاس گروه ۲۰ در اندونزی تاکید کرده بود که حضورش، علی‌رغم اختلافات بین کشورهای حاضر، به این دلیل است که او «یک دولتمرد است و باید توانایی حضور و مشارکت در گفت‌وگو» را داشته باشد، در حالی که امسال در نشست هند شرکت نکرد. پس از اجلاس سران گروه ۲۰ در هند، تردیدهایی درباره مشارکت رئیس جمهور چین در نشست مجمع همکاری‌های اقتصادی آسیا و اقیانوسیه که قرار است نوامبر آینده در سانفرانسیسکو برگزار شود، به عنوان بخشی از تشدید تنش‌ها و ارسال پیام به آمریکایی‌ها، وجود دارد.

در مورد بعد اقتصادی این سفر نیز این نکته حائز اهمیت است که این دیدار با توجه به محاصره خفه‌کننده‌ای انجام می‌شود که دمشق در نتیجه نقش مستقیم آمریکا در تحریم‌ها، اشغال نظامی و نتایج ویرانگر جنگ از آن رنج می‌برد.

احتمال می‌رود اعلام کریدور هندی-عربی-صهیونیستی-اروپایی با فشار آمریکا، چینی‌ها را برای فعال کردن طرح‌های «کمربند و جاده» ترغیب کرده است؛ طرحی که پکن ماه آینده کنفرانسی را در مورد آن به مناسبت دهمین سالگرد اعلام آن برگزار می‌کند. سوریه نیز در یکی از خطوط بالقوه این خط مهم اقتصادی قرار دارد.

یکی از برجسته‌ترین مسیرهای «کمربند و جاده» برای رسیدن به اروپا از طریق دریای مدیترانه است که به معنای عبور از سوریه، عراق و ایران و قبل از آن، افغانستان و پاکستان است. اگر چین به دلیل تشدید مناقشه روسیه و اروپا مجبور به دور زدن روسیه در خطوط اروپایی خود شود، گذر از ایران به سمت اروپا دو مسیر اصلی دارد، اول از طریق ایران-ترکیه (احتمالاً ایران-عراق-ترکیه) یا از طریق. ایران-عراق-سوریه، از آنجا به ترکیه، از طریق بندر لاذقیه و از طریق حمل و نقل زمینی. قراردادی که اخیراً بین ایران و عراق برای ایجاد راه آهن امضا شده است، علاقه چینی‌ها به این مسیر را تقویت می‌کند.

با اشاره به اینکه «کمربند و جاده» نه تنها یک کریدور حمل و نقل یا یک پل است، بلکه شامل یک ساختار لجستیکی یکپارچه از ایستگاه‌ها است که خدمات مختلفی از مواد خام و انرژی گرفته تا خدمات لجستیکی و بازارهای محصولات چینی را عرضه‌ می‌کند.

رقابت چین و هند و حضور فزاینده هند در خاورمیانه، پکن را به سمت جستجوی خطوط پایدارتر سوق می‌دهد، به ویژه پس از فشار آمریکا بر رژیم صهیونیستی برای اخراج شرکت‌های چینی از بندر حیفا.

این در حالی است که سوریه به دلیل بحران اقتصادی و اجتماعی شدید به دنبال دریافت حمایت اقتصادی چین است که از شدت فروپاشی بکاهد و راه را برای شروع واقعی بازسازی با حمایت دولت چین هموار کند. احساس سوریه مبنی بر عدم اتکا به تغییر موضع اروپا در قبال این کشور در نتیجه فشار آمریکا و محاسبات داخلی اروپا با احساس ضعف چین در اروپا به ویژه پس از اعلام غیررسمی خروج ایتالیا از طرح «کمربند و جاده» همزمان است که چینی‌ها و سوری‌ها را وادار می‌کند تا به دنبال تقویت بیشتر برای روابط باشند.

مقامات سوری و چین قبلاً در مورد بسته‌ای از پروژه‌های زیربنایی به ویژه در بخش‌های برق، معدن، حمل و نقل، فاضلاب و آب که سوریه به آن نیاز دارد و مبنای پروژه «کمربند و جاده» و همچنین دریافت کمک‌های مالی دمشق در پروژه‌های بشردوستانه برای حمایت از مردم سوریه در زمینه‌های بهداشت، آموزش و سایر زمینه‌ها است، گفت‌وگو کرده بودند. قبلا یک پروژه حمایتی چینی برای بازسازی بیمارستان‌های سوریه پیشنهاد شده بود که هزینه آن حدود ۲۵۰ میلیون دلار است.

۳۱۱۳۱۱