اثرات تغییر فضای کلان اقتصاد و فضای کسب وکار بر سهام وبصادر

گزارش منتشر شده از روند تحولات سهام بانک صادرات ایران در ۱۵ سال اخیر به شرح زیر است:

افزایش سرمایه بانک صادرات ایران در ۴۵ سال اخیر – میلیون ریال

روند قیمت سهام وبصادر در ۱۰ سال اخیر و تاثیر تغییر شرایط کلان اقتصاد بر قیمت ها

برای بررسی تحولات سهام بانک صادرات ایران که از سال ۱۳۸۸ وارد بورس شده، لازم است که چند اتفاق مهم در ۱۵ سال اخیر مورد توجه قرار گیرد. از سال ۱۳۸۸ تاکنون، بانک صادرات ایران عملا با ۴ بار افزایش سرمایه، تغییر صورت های مالی بانک ها با دستور بانک مرکزی، فروش سهم دولت در بانک صادرات به صورت سهام عدالت و بخش دیگر به عنوان فروش سهام دولت در قالب صندوق های سرمایه گذاری etf مواجه بوده که بر روی عملکرد سهام بانک صادرات ایران اثرگذار بوده و نوسان هایی را به بازار انتقال داده است. علاوه بر این موارد، نوسان نرخ ارز از سال ۱۳۹۶ تاکنون و بعد از خروج آمریکا از برجام، تحریم های اقتصادی در ابتدای دهه ۱۳۹۰، شیوع کرونا و نوسانات بورس نیز مسائل مهم دیگری است که موجب شده تا اثر محیط کلان اقتصاد و فضای کسب وکار کشور روی سهام بانک ها و از جمله بانک صادرات ایران اثرگذار باشد.

• افزایش سرمایه وبصادر در سال های ۱۳۸۹، ۱۳۹۰، ۱۳۹۲ و ۱۳۹۷ موجب شده که سرمایه بانک از رقم ۱۶۸۰ میلیارد تومان در سال ۱۳۸۴ به ۱۷۵۳۵ میلیارد تومان در سال ۱۳۹۷ افزایش یابد و در این دوره افزایش قابل توجهی متاثر از تورم، تجدید ارزیابی دارایی ها و سود انباشته شرکت داشته است. در دو بار اول افزایش سرمایه از محل سود انباشته و دوبار آخر عمدتا از محل تجدید ارزیابی دارایی ها، به دلیل اثر تورم بر ارزش دارایی های بانک بوده است.
• اتفاق مهم دیگر، اختصاص ۴۰ درصد سهام این بانک به سهام عدالت در دولت نهم بوده که در مرداد سال ۱۳۸۷ ابلاغ شده است.
• اتفاق دیگر، فروش بخشی از سهام دولتی بانک صادرات ایران در قالب صندوق های سرمایه گذاری etf بوده که در سال های ۱۳۹۹ به بعد در دستور کار دولت دوازدهم قرار گرفت که بخشی از باقی مانده سهام دولت در چند بانک و بیمه از جمله بانک صادرات ایران به فروش رسیده است.
• اتفاق مهم دیگر، تغییر صورت های مالی بانک ها بوده که در بهمن ۱۳۹۴ و در دوره ریاست ولی اله سیف در بانک مرکزی ابلاغ شد و براساس آن بانک ها باید درآمدهای آشکار و به روز شده و تحقق یافته خود را به عنوان درآمد در صورت های مالی و مجمع سهام اعلام می کردند و درآمدهای آینده و فروش بخشی از دارایی ها نمی توانست به عنوان سود حاصل از عملیات بانکی محسوب شود. این موضوع باعث شده که تعدادی از بانک ها در سال های بعد عملا با بسته شدن نمادهای خود مواجه شوند.

روند قیمت سهام وبصادر در ۱۰ سال اخیر

آمارها نشان می دهد در پایان سال ۱۳۹۳ قیمت سهام وبصادر به حدود ۸۰ تومان و ارزش بازار حدود ۱۴۷۰۰ میلیارد تومان بوده و در پایان دی ۱۳۹۴ و قبل از اعلام بخشنامه بانک مرکزی در بهمن ۱۳۹۴ برای صورت‌های مالی جدید بانک‌ها، قیمت سهام وبصادر به ۹۲ تومان و ارزش بازار به ۱۶۱۵۰ میلیارد تومان رسیده است.

از بهمن ماه ۱۳۹۴ بانک مرکزی صورت‌های مالی جدید با عنوان IFRS را به بانک ها ابلاغ کرد و روش محاسبه درآمدها، دارایی ها، مطالبات، درآمدهای آینده، درآمد حاصل از فعالیت بانکداری و شرکت داری و… تغییر کرد و بانک ها هر درآمدی را نمی توانستند به عنوان درآمد تحقق یافته اعلام کنند و در نتیجه روی سهام بسیاری از بانک های کشور اثر گذاشت. از جمله نماد وبصادر از تیرماه ۱۳۹۵ تا اسفند ۱۳۹۶ بسته بود.

با وجود تغییر در صورت های مالی بانک‌ها، ارزش بازار وبصادر در پایان سال ۹۴ به ۱۸۶۲۲ میلیارد تومان رسید و قیمت سهام ۱۰۶ تومان بود.

توقف نماد در سال ۹۵ و ۹۶

در تاریخ ۲۹ تیرماه ۱۳۹۵ و همزمان با برگزاری مجمع سال ۱۳۹۴ قیمت سهام وبصادر به ۱۰۰ تومان وارزش بازار به ۱۷۶۲۳ میلیارد تومان رسید. از آن پس تا تاریخ ۲۳ اسفند ۱۳۹۶ معامله ای صورت نگرفته و نماد بسته بود.

رشد قیمت در سال های ۹۷

در تاریخ ۲۳ اسفند ۱۳۹۶ قیمت سهام با ۵۱ تومان باز شد و ارزش بازار به ۸۹۴۳ میلیارد تومان رسید اما به تدریج قیمت سهام بانک صادرات ایران در کل سال ۱۳۹۷ همواره با رشد قیمت مواجه بوده به طوری که در تاریخ ۱۹ اسفند ۱۳۹۷ قیمت سهام ۱۱۹ تومان و ارزش بازار ۲۰۸۱۴ میلیارد تومان اعلام شد. اما افزایش سرمایه ۲۰۳ درصدی و افزایش رقم سرمایه از ۵۷۸۰ میلیارد تومان به ۱۷۵۳۵ میلیارد تومان از طریق تجدید ارزیابی دارایی ها، شوک دیگری را به بازار سهام وبصادر در سال ۹۸ وارد کرد.

شوک سال ۹۸

از ۱۹ اسفند ۱۳۹۷ تا ۳ اردیبهشت ماه ۱۳۹۸ معامله ای صورت نگرفته و در این تاریخ، قیمت سهام وبصادر به ۴۳۶ ریال و ارزش بازار به ۷۶۴۵ میلیارد تومان کاهش یافت. در طول سال ۹۸ دوباره روند افزایش قیمت سهام شکل گرفته و در تاریخ ۲۸ اسفند ۱۳۹۸ قیمت سهام به ۷۲ تومان و ارزش بازار به ۱۲۶۴۳ میلیارد تومان رسید.

فروش سهام دولت از طریق صندوق های سرمایه گذاری ETF

در ۵ ماه اول ۱۳۹۹ نیز قیمت سهام وبصادر رشد قابل توجه داشته و در ۵ مرداد ۹۹ قیمت سهام به ۴۸۷ تومان و ارزش بازار به ۸۵۳۹۷ میلیارد تومان رسید. موضوع دیگری که در سال ۹۹ سهام وبصادر را تحت تاثیر قرار داد، فروش سهام دولت از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری ETF بود.

در نتیجه از مهرماه ۱۳۹۹ قیمت سهام به تدریج روند نزولی به خود گرفته و در تاریخ ۲۷ اسفند ۹۹ و پایان سال قیمت سهام به ۲۶۸ تومان و ارزش بازار به ۴۶۹۹۴ میلیارد تومان رسید.

در سال ۱۴۰۰ نیز قیمت سهام وبصادر با ۲۶۸ تومان شروع و به ۱۷۲ تومان در ۳ خرداد و ارزش بازار ۳۰۱۶۰ میلیارد تومان رسید. بعد از آن قیمت سهام تا پایان سال ۲۸ اسفند به ۱۹۵ تومان و ارزش بازار ۳۴۲۶۴ میلیارد تومان رسید.

رشد قیمت در سال ۱۴۰۱

در سال ۱۴۰۱ قیمت سهام وبصادر از ۱۶۳ تومان و ارزش بازار ۲۹ هزار میلیارد تومان تا ۲۱۱ تومان وارزش بازار بالای ۳۷۱۰۰ میلیارد تومان در نوسان بوده و در آبان ماه نیز قیمت ۱۲۰ تومان و ارزش بازار ۲۱ هزار میلیارد تومان را تجربه کرده است.

در پایان سال ۱۴۰۱ نیز سهام وبصادر به قیمت ۲۰۲ تومان و ارزش بازار ۳۵۵۰۰ میلیارد تومان رسید.

در سال ۱۴۰۲ نیز قیمت سهام در سه ماه اول در محدود ۲۰۰ تا ۳۱۳ تومان و ارزش بازار ۳۵ تا ۵۵ هزار میلیارد تومان در نوسان بوده است. در تاریخ ۱۴ شهریور ۱۴۰۲ نیز قیمت سهام پایانی به ۲۲۴۸ ریال رسیده و ارزش بازار حدود ۳۹ هزار میلیارد تومان برآورد می شود.

برنامه کاهش هزینه ها در بانک صادرات ایران

بانک صادرات مدتی با افزایش هزینه‌های اداری و عمومی دست و پنجه نرم می کرد اما با تدابیری که صورت گرفت هزینه ها کاهش یافته و سپرده های ارزان قیمت جاری، قرض الحسنه و کوتاه مدت بیشتری جذب شد. ماه شمار شدن حساب های کوتاه مدت نیز به بانک ها در کاهش هزینه سود سپرده ها در سال اخیر کمک کرده است و در نتیجه در مجموع سود بانک صادرات بیشتر شد و زیان انباشته سال‌های قبل تبدیل به سودآوری شد.

درآمد تسهیلات ۱۲ همت در سال ۱۴۰۲

سطح درآمد ماهانه وبصادر از تسهیلات اعطایی منهای هزینه سود سپرده های خود به ۱۰۰۰ میلیارد تومان رسیده است و در سال جاری احتمالا تا پایان سال به ۱۲ همت می رسد.

در ۵ ماه اول سال معادل ۱۷۶۲۶ میلیارد تومان هزینه سود سپرده، هزینه کارمزد، تسهیلات و… داشته و ۲۸۲۰۵ میلیارد تومان درآمد سرمایه‌گذاری، کارمزد، سپرده‌گذاری و تسهیلات داشته است و در مجموع ۱۰۵۷۸ میلیارد تومان درآمد و سود داشته است. البته باید هزینه های اداری و پرسنلی و… را نیز از این ارقام کم کرد تا سود و درآمد ناخالص به دست آید. اما نگاهی اجمالی به عملکرد بانک صادرات ایران در ۵ ماه نخست نشان می دهد که ماهانه ۲ هزار میلیارد تومان از محل عملیات بانکی شامل تسهیلات و کارمزد و سرمایه‌گذاری‌ها درآمد داشته است. که البته باید سایردرآمدها از محل شرکت های زیرمجموعه، دارایی ها و اموال و سرمایه‌گذاری‌های خارج از بورس و بانک را نیز به آن اضافه کرد.

تحلیلگران معتقدند که قیمت سهام در دامنه ۱۶۰ تا ۳۲۰ تومان طی ۶ الی ۱۲ ماه آینده در نوسان خواهد بود و البته باید دید که اخبار مربوط به رشد ۳۰۰ درصدی افزایش سرمایه چه زمان اتفاق خواهد افتاد.

در هر حال بانک صادرات ایران، شوک‌های بزرگ تحریم ها، کرونا، تغییرصورت های مالی، اختصاص ۴۰ درصد سهام برای سهام عدالت، فروش بخشی از سهام دولت در قالب صندوق های سرمایه گذاری، ۴ افزایش سرمایه در ۱۸ سال اخیرو تبدیل زیان انباشته به سود را از سر گذرانده و وضعیت تقریبا با ثباتی را پیش رو دارد و با کاهش هزینه‌های خود و رشد بانکداری الکترونیک و طرح‌های نوینی مانند چکنو، به سمت جهش در درآمدزایی حرکت می‌کند.