ایران در محاصره کشورهایی با شیوع بالای بیماری سل

دکتر مهشید ناصحی همزمان با ۲۳ مهر "روز ملی مبارزه با سل" اظهار داشت: بر اساس آخرین تخمین‌های سازمان جهانی بهداشت، میزان بروز سل در هر ۱۰۰ هزار نفر در ایران ۱۳ نفر است. وضعیت کشور در مقایسه با منطقه مدیترانه شرقی و جهان تفاوت معناداری دارد.

وی ادامه داد: در سال ۱۳۹۹ در کشورمان میزان بروز گزارش شده سل ۶.۷ مورد در ۱۰۰ هزار نفر جمعیت بوده است. از تعداد ۵۶۶۶ مورد مبتلا به سل گزارش شده کشور در سال ۱۳۹۹، ۴۵ درصد موارد را زنان بیمار و ۱۸ درصد موارد را بیماران غیر ایرانی تشکیل می‌دهند و بیشترین میزان بروز سل مربوط به گروه سنی ۶۵ سال به بالا بوده است.

وی بیان داشت: همسایگی ایران با دو کشور افغانستان و پاکستان که در زمره کشورهای با بار بالای سل در دنیا هستند و کشورهای شمالی که در زمره کشورهای با بالاترین میزان شیوع سل های مقاوم به درمان هستند، همچنین بحران‌های حاد و مزمن سیاسی موجود در کشورهای همسایه و اثرات سنگین مستقیم و غیرمستقیم پاندمی کرونا و تحریم های ظالمانه بین المللی بر مولفه‌های اجتماعی موثر بر بروز و مرگ از سل و برنامه کشوری کنترل سل، دشواری کار در این عرصه و ضرورت توجه بیش از پیش هر یک از ما را به عنوان یک انسان یا یک شهروند نسبت به این بیماری یادآوری می‌کند.

رییس اداره کنترل سل و جذام گفت: در صورت پایان دادن به تحریم‌های ظالمانه موجود، ایران می تواند رتبه اول در میان ۲۲ کشور منطقه مدیترانه شرقی برای دستیابی به حذف پیش از موعد سل بعنوان یک کشور بزرگ و پرجمعیت باشد.

ناصحی افزود: دنیا ۲۴ مارس (چهارم فروردین) هر سال را به بهانه کشف میکروب سل توسط دانشمند گرانقدر روبرت کخ روزجهانی مبارزه با سل اعلام کرده و همه ساله همزمان با این روز در همه کشورهای جهان تکانی دوباره به فعالیت‌های همگانی ملی و جهانی مبارزه با سل داده و با طرح شعارهایی نو و ارائه برنامههایی جدید، تنور مبارزه با سل را گرم‌تر می‌کند.

وی ادامه داد: ما در کشور ایران علاوه بر این روز که همراه با همه جهانیان هستیم، روز ۲۳ مهر سالروز وفات محمد بن زکریارازی را به پاس تحقیقات ارزنده ایشان در بیماری سل به نام روز ملی مبارزه با سل نامگذاری کرده و با برپایی کنگره ها، سمینارها و همایش ها درسطوح مختلف ملی، منطقه ای و شهرستانی، خطر سل و ضرورت مبارزه با آن را در خاطره ملت مان زنده نگهداشته و با بسیج همه امکانات در مهار این بیماری بر تلاش‌هایمان می افزاییم.

وی یادآور شد: از موضوعات مهم دیگری که باید در روز ملی مبارزه با سل، به آن پرداخته شود اطلاع رسانی در زمینه تعهدات بین المللی کشورمان به مجامع بین المللی و تلاش برای جلب مشارکت همه جانبه جهت برآورده کردن این تعهدات و دستیابی بهنگام به اهداف جهانی است.

وی اهم این تعهدات را تعهد به سازمان ملل متحد در قالب هدف ۳.۳ از اهداف توسعه پایدار، تعهد وزارت بهداشت در مجمع عمومی سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۱۴ برای خاتمه دادن به سل، تعهد در قالب اعلامیه سیاسی مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۸ در زمینه سل (UNGA political declaration on Tuberculosis)) برشمرد.

هدف حذف سل تا سال ۲۰۵۰ است

رئیس اداره کنترل سل و جذام گفت: مهمترین اهداف جهانی تعیین شده ذیل تعهدات فوق، دستیابی به کاهش ۸۰ درصدی میزان بروز سل و کاهش ۹۰ درصدی میزان مرگ و میر ناشی از سل تا سال ۲۰۳۰ (نسبت به سال ۲۰۱۵) و نهایتا حذف سل تا سال ۲۰۵۰ میلادی است.

ناصحی افزود: مفهوم حذف سل، دستیابی به میزان بروز کمتر از یک مورد سل در میلیون نفر جمعیت است و این در حالی است که در حال حاضر میزان بروز تخمین زده شده برای جمهوری اسلامی ایران ۱۳۰ مورد در میلیون نفر است.

وی ادامه داد: بنابراین واضح است که برای دستیابی به هدف حذف سل، باید میزان بروز سل در کشور بطور متوسط ۱۳.۵ درصد در هر سال کاهش یابد. بدیهی است که این امر بدون برنامه ریزی و اقدام جهت بیماریابی فعال و درمان سل (اعم از سل فعال و نهفته) در گروه های پرخطر، در کنار توسعه دسترسی به ابزارهای تشخیصی و درمانی سریع و به روز میسر نخواهد شد؛ این در حالی است که این بیماری و اولویت بهداشتی مهم جهانی در سایه پاندمی کرونا ، به طور قابل توجهی مورد غفلت واقع شده است. با توجه به اشتراکات این دو بیماری از نظر علایم بالینی، راه انتقال و حتی برخی از ابزارهای تشخیصی مورد نیاز، متاسفانه این غفلت در مقایسه با سایر برنامه‌های بهداشتی بیشتر نیز بوده است. به طوری که در سال ۱۳۹۹، شاهد کاهش ۳۰ درصدی شناسایی موارد سل کشور نسبت به سال قبل از رخداد پاندمی کرونا هستیم. ما خوب می‌دانیم که اصلی ترین راه پیشگیری از بیماری سل، شناسایی به موقع و درمان موارد ابتلای به این بیماری است، که نیاز به تقویت و توجه جدی دارد.

رئیس اداره کنترل سل و جذام گفت: این بیماری در حالی که کاملا قابل درمان است و خدمات تشخیصی، درمانی مورد نیاز آن در نظام بهداشتی کشور بطور رایگان قابل دسترسی است، صرفاً به دلیل ناکافی بودن سواد سلامت جامعه و عدم اطلاع عموم مردم از علائم بیماری و نیز وجود این خدمات رایگان در مراکز خدمات جامع سلامت و خانه ها و پایگاه‌های بهداشتی تحت پوشش آنها، اولا همچنان با مواردی از مرگ (که همگی قابل پیشگیری و اجتناب هستند) همراه است و ثانیا در زمان تشخیص بیماری، متاسفانه شاهد آنیم که خانواده های این بیماران، مخارج قابل ملاحظه ای را متحمل شده‌اند.

ناصحی افزود: البته واضح است که سل بجز موارد فوق، اثرات منفی دیگری را نیز به جامعه و کشور وارد کرده و می‌کند، که از آن جمله "اثرات منفی غیرمستقیم بر کیفیت زندگی بیماران یا افراد خانواده آنها (نظیر طرد شدن زنان مبتلا از خانواده هایشان به دلیل نگرش های غلط موجود یا ترک تحصیل فرزندان بیماران به دلایل مختلف)" ، و "لطمات کلان اقتصادی ناشی از ابتلای بسیاری از افراد در سنین فعال از نظر شغلی و اقتصادی" هستند.

وی بیان داشت: یک چهارم جمعیت، مبتلا به عفونت سلی هستند، یعنی میکروب سل در زمانی از طول عمر فعلی آنها وارد بدنشان شده ولی خوشبختانه توسط سیستم ایمنی بدن به حالت خاموش در آمده است. این موارد خاموش در ۵ تا ۱۰ درصد موارد به علت تضعیف سیستم ایمنی به هر علت، می‌توانند بیدار شده، تکثیر یابد و به یک بیماری تنفسی قابل انتقال تبدیل شوند.

وی تصریح کرد: با توجه به روند عوامل خطر تبدیل کننده عفونت سلی به بیماری فعال سل (نظیر سالمندی، اچ آی وی، سوء تغذیه، دیابت، اعتیاد، سیگار، سرطان، بیماری‌های مزمن ریوی، مصرف داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی و …) این موارد در حال افزایش است.

وی با اشاره به ابتکار ۱ + ۱ گفت: یکی از پایه‌ای ترین اقدامات در تمامی عرصه ها و به ویژه آموزش و اطلاع رسانی (ارتقاء سطح سواد سلامت) مرتبط با سل محسوب می‌شود، این ابتکار بدین معناست که اگر هر یک از ما (به‌طور خاص) و هر یک از آحاد جامعه (به طور عام) یک اقدام کوچک (نظیر انتقال پیام های بنیادین برنامه کنترل سل به یک نفر دیگر) انجام دهیم، برآیند جمعی این اقدام بسیار عظیم خواهد بود.

وی افزود: بدیهی است این اقدامات از انتقال پیام های کوتاه و ساده توسط هر فرد به حداقل یکی از اعضای خانواده، دوستان، آشنایان، همکاران و یا همکلاسی‌ها و تبدیل مخاطب پیام به یک سفیر سل و درخواست از او برای تداوم پژواک این پیام شروع می‌شود و تا توجیه افراد اثرگذار جامعه اطرافمان نظیر مشاهیر و هنرمندان، خیرین، مسئولین ارگانهای دولتی و غیردولتی که بنحوی می توان از مشارکت شان در بهبود وضعیت آموزش، بیماریابی، درمان، پیشگیری و حمایت از بیماری سل بهره جست ادامه می یابد.

۴۷۲۳۱