وزیرخارجه تازه نفس ایران،تکلیف مذاکرات وین را روشن می‌کند؟

مهسا مژدهی: صلاحیت حسین امیرعبداللهیان بالاخره مورد بررسی نمایندگان مجلس قرار گرفت. او پیش از این به عنوان گزینه وزیرخارجه دولت سیزدهم از سوی ابراهیم رئیسی به مجلس شورای اسلامی معرفی شده بود. امیرعبداللهیان در سال‌های اخیر تجربه همکاری با وزارت خارجه را داشته است و در امور مرتبط با کشورهای عربی و خاورمیانه تخصص دارد. پیشبینی می شود که با حضور او در سمت وزیرخارجه کشورمان، روابط با کشورهای حوزه خلیج فارس نسبت به گذشته بهبود پیدا کند. او در سخنرانی خود که در مجلس و مقابل نمایندگان آن را ارائه داد، به اهمیت نگاه به شرق و سیاستی آسیا محور اشاره کرد.

حسین امیرعبداللهیان کیست؟

امیرعبداللهیان به دلیل سوابقی که در وزارت خارجه و سیاست خارجی داشت، از دیگر گزینه های مطرح شده برای این سمت از شانس بالاتری برخوردار بود و دور از ذهن نبود که این دیپلمات پنجاه و هفت ساله از سوی ابراهیم رییسی به مجلس معرفی شود.

او به مدت سه سال به عنوان معاون عربی و آفریقایی وزارت امور خارجه با وزیرخارجه پیشین کشورمان، محمد جواد ظریف همکاری داشت و مذاکره کننده ارشد ایران در مسائل و بحران‌های منطقه‌ای از جمله بحران سوریه بود. او از خرداد ۱۳۹۵ همکاری نزدیکش را با وزارت خارجه دولت یازدهم شروع کرد و سه سال در این سمت باقی ماند.حسین امیرعبداللهیان در سال ۱۳۴۳ در دامغان متولد شده و در سال ۱۳۷۳ ازدواج می‌کند که حاصل ازدواج آنها یک دختر و پسر است. عبداللهیان دارای مدرک کارشناسی روابط دیپلماتیک از دانشکده وزارت امور خارجه (۱۳۷۰)، کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل از دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران (۱۳۷۵) و دکترای روابط بین‌الملل از دانشگاه تهران است.

او از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵ در مقام معاون عربی و آفریقایی وزارت امور خارجه مشغول به فعالیت بود. عبداللهیان در سال ۱۳۹۵ به عنوان سفیر ایران در عمان پیشنهاد شد و «حسین جابری انصاری» مدیرکل وقت خاورمیانه عربی و شمال آفریقای وزارت امور خارجه، جانشین وی شد اما امیرعبداللهیان تنها چند هفته قبل از اعزام شدن به عمان، از پذیرش این مسئولیت انصراف داد و به با حکم ظریف، به عنوان مشاور وزیر امور خارجه انتخاب شد و با علی لاریجانی و بعد باقر قالیباف از نزدیک همکاری کرد.

به نوشته ایرنا مدیرکل خلیج فارس و خاورمیانه وزارت امور خارجه (۱۳۹۰ تا ۱۳۸۹)، سفیر جمهوری اسلامی ایران در بحرین (۱۳۸۹ تا ۱۳۸۶)، رئیس ستاد ویژه عراق وزارت امور خارجه (۱۳۸۶ تا ۱۳۸۵)، معاون مدیرکل خلیج فارس وزارت امور خارجه (۱۳۸۶ تا ۱۳۸۵)، معاون دستیار ویژه وزیر امور خارجه در امور عراق (۱۳۸۵ تا ۱۳۸۲)، عضو کمیته سیاسی _ امنیتی مذاکرات هسته‌ای ایران با EU۳ (۱۳۸۵ تا ۱۳۸۴)، عضو کمیته مذاکرات ایران، عراق و آمریکا در موضوع عراق (۱۳۸۶)، معاون اداره اول سیاسی خلیج فارس وزارت امور خارجه (۱۳۸۲ تا ۱۳۸۰)، کارشناس و معاون سفارت جمهوری اسلامی ایران در بغداد (۱۳۸۰ تا ۱۳۷۶) از جمله مسئولیت‌های دیپلماتیک امیرعبداللهیان تاکنون بوده است.

او خود در جلسه ای که به تازگی با نمایندگان داشت گفت: بخش قابل توجه ای از تجربیاتش مربوط به زمانی است که با شهید سردار قاسم سلیمانی همکاری داشتم و در حوزه سیاست خارجی راه او را ادامه خواهم داد.

دفاعیه در مجلس

روز یکشنبه بالاخره نوبت به امیرعبداللهیان رسید تا صلاحیت او از سوی مجلس شورای اسلامی مورد بررسی قرار بگیرد.

او در دفاعیه خود گفت: ما سعی خواهیم کرد با توجه به سه اصل عزت، حکمت و مصلحت سیاست خارجه متوازن پویا و هوشمند داشته باشیم.

امیرعبداللهیان در مقابل نمایندگان مجلس به بیان سیاست های مورد نظرش در حوزه سیاست خارجه پرداخت و با بیان اینکه مذاکره را ابزاری از دیپلماسی می‌دانیم، گفت: وزارت خارجه را به برجام گره نخواهیم زد و همه تلاش خود را برای بی‌اثر کردن تحریم‌ها به موازات لغو تحریم‌ها به کار خواهم گرفت. او در بخش دیگری توضیح داد: اولویت دولت دکتر رئیسی که سیاست همسایگی و سیاست آسیا محور در مرکز این تحول قرار دارد را مدنظر داشته باشیم. چون قرن ۲۱ متعلق به آسیا است و شاهد قدرت‌های نوظهور اقتصادی در حوزه آسیا هستیم. در غرب آسیا به دنبال نهادینه سازی رفتارهای بین‌المللی مقاومت هستیم. به دنبال استفاده از ظرفیت‌ قدرت‌های نوظهور اقتصادی و تعامل حداکثری برای رشد و تعامل اقتصاد و تجارت بین الملل و معیشت مردم هم خواهیم بود.

این سخنرانی سوالات بسیاری را ایجاد کرد که راه و روش وزارت خارجه در دولت سیزدهم در مواجهه با غرب چگونه خواهد بود.

تمرکز امیرعبداللهیان بیشتر بر مسائل منطقه است

دیاکو حسینی کارشناس سیاست خارجی در مورد حضور امیرعبداللهیان در سمت وزارت خارجه کشورمان می گوید: دلایل زیادی وجود دارد که ممکن است در دولت اقای رییسی و وزارت خارجه امیر عبداللهیان همسایگان در اولویت بالاتری قرار بگیرند. تجربه ای که وزارت خارجه در ارتباط با کشورهای دیگر به ویژه غرب داشت، به طور کلی به عنوان تجربه مثبتی ارزیابی نشده. همین باعث شده که در دولت اقای رییسی که اساسا نگاه بدبینانه ای به غرب وجود دارد، کشورهای منطقه مورد توجه بیشتری قرار گیرند. از سوی دیگر کشورهای منطقه و همسایه ما که در آن دوران گرفتار دشواری های منطقه ای بود، کمی ارامش گرفته و فرصت برای بهبود روابط منطقه ای ایجاد شده و طبعا اگر هر دولت دیگری هم می بود باید به این نکته توجه و تلاش می کرد تا سهم ایران را در بازسازی اقتصادی و سیاسی در منطقه ایفا کند.

این کارشناس مسائل بین الملل با تاکید بر اینکه حتی اگر امیرعبداللهیان مهارت در ارتباط گیری با همسایگان و کشورهای منطقه باشد بدون تعامل با جامعه جهانی ارتباط غیر ممکن می شود تاکید کرد: «در دولت سیزدهم به خاطر همان دیدگاه بدبینانه ای که در مورد توجه به کشورهای دور دست وجود دارد، این وضعیت به طور مضاعف مورد توجه قرار می گیرد. اقای امیرعبداللهیان تجربه ای در مسائل منطقه دارد و بخش عمده ای از تمرکز معطوف به جهان عرب می شود. با این حال وزارت خارجه هیچ دولتی در ایران نمی تواند بدون توجه به تحولات جهانی و کشورهای بزرگ و مناطق دور دست پیش برود. در همین منطقه هم اگر بخواهد تعامل مثبتی شکل بگیرد، یکی از پیش نیازهایش داشتن روابط پویا و ساماندهی شده با کشورهای بزرگ و قدرتهای جهانی مثل چین و روسیه و کشورهای اروپایی و ایالات متحده است. ولی من فکر می کنم با همه اینها در دولت جدید اولویت بیشتر بر روی کشورهای منطقه و جهان عرب باشد.»

حسینی با بیان اینکه دولت سیزدهم اساسا نیازی به ادامه مذاکره را در برنامه خود دنبال نمی کند افزود: «من فکر نمی کنم که عدم بازگشت بر سر میز مذاکره در وین در برنامه این دولت باشد. آنچه که ممکن است تغییر کند نحوه و رویکرد به این تعاملات است. البته تهدیدهای غربی هم بی معناست. امروز همانقدر که برای رفع تحریم ها به گفتگو باکشورها نیاز دارد،‌آمریکا هم در روابط خود ناکام مانده و مدام در حال بازبینی سیاست هاست و چاره ای جز گفتگو با ایران ندارد. همچنین میزان پیشرفت ها و توسعه برنامه هسته ای ایران تنها جایگزین برای مذاکره را تبدیل به جنگ کرده که ایالات متحده نه تمایلی به آن دارد و نه امیدی به پیروزی خود. برای ایران هم گزینه جنگ منطقی نیست و من فکر می کنم همه کشورها ناگزیرند به مذاکره تن دهند. مذاکرات هسته ای در رده بسیار بالاتری از دولت شکل می گیردو تصمیمات اصلی اتخاذ می شود. طبعا فکر می کنم شورای امنیت ملی نقش بیشتری را بر عهده خواهد گرفت. البته در شش ماه اخیر دولت اقای روحانی هم این شورا نقشی بیشتری پیدا کرده بود و همین وضعیت تثبیت خواهد شد.»

دیاکو حسینی کارشناس سیاست خارجی با بیان اینکه فشار مضاعف اسرائیل به دولت بایدن بر سر پرونده ایران شدت گرفته است و مساله نه مذاکره نه جنگ بار دیگر مطرح شده به خلاء موجود در وزارت خارجه اشاره کرده و معتقد است که امیرعبدللهیان باید متخصصین این امور را به کار بگمارد، وی دراینباره گفت: «با توجه به اینکه امیرعبداللهیان تجربه و تمرکز کمتری بر مسائل خارج از منطقه دارند باید همانطور که رییس جمهور گفته وزارت خارجه باید تلاش کند تا این خلا را با انتصاب معاون های متخصص و مجرب پیش ببرد و تمرکز وزیرخارجه در جهان عرب نه منجر به غفلت از کشورهای بزرگ شود و نه مناطقی چون قفقاز و اسیای جنوبی. انتصاب معاون های با تجربه می تواند در این دوره برای توازن در سیاست خارجی کمک کننده باشد.»

>>> این مطالب را هم بخوانید:
دولت سیزدهم، گفتگو با غرب را ادامه می‌دهد یا مقابله می‌کند؟
اولویت‌های امیرعبداللهیان برای سیاست خارجی واقعی است یا رویایی؟
امیرعبداللهیان دیپلمات میدانی است؛عنصر توانمندی در مذاکرات هسته‌ای نیست
اولویت‌های سیاست خارجی در وزارت امیرعبداللهیان چه باید باشد؟

۳۱۲ ۳۱۰